Hokgrootte-variatie beperkt staartbijterij op biologische varkenshouderij ‘t Condé

Ruim een uur luisterden de overwegende conventionele varkenshouders aandachtig naar het betoog over de onderneming van Coen Bosch, ’t Condé in Heino. Hij houdt daar 500 zeugen in vrijloopkraamhokken en 900 vleesvarkens. Hij schuwde het niet opbrengstprijzen in de biologische varkenshouderij te noemen. Die liggen, net als de kosten overigens, veel hoger dan in conventionele varkenshouderij, maar zijn veel constanter. Daarbij is de vraag naar biologische biggen veel groter dan het aanbod.

Voorfront aanpassen

Coen benadrukte dat voor het behalen van goede resultaten in deze vorm van varkenshouderij en in zijn huisvestingssysteem teamwork een noodzaak is: „De juiste man op de juiste plaats: vandaag zien wat er morgen aan de hand kan zijn.” Hij illustreerde dat met een voorbeeld in zijn biggenafdeling. „Wij kunnen met het voorfront de hokgrootte aanpassen in de biggenafdeling. Dreigt er agressiviteit, dan vergroten we daarmee de ruimte. Als de dreiging voorbij is, moet het front weer terug. Want met teveel ruimte vervuilen ze de grondhokken teveel. We experimenteren dus nog steeds om bijterij onder controle te houden. Want dat heeft mij de afgelopen zestien jaar het meeste geld gekost.” Coen stelde er dan ook vraagtekens bij of lange staarten in de conventionele varkenshouderij haalbare kaart is, als het in de biologische varkenshouderij al zo moeilijk is!

Bijzonder selectiecriterium

Coen Bosch’s zeugen werpen los in een vrijloopkraamhok in het stro: „ Een onderkruip werkt niet op mijn bedrijf. Zeugen met goede moedereigenschappen staan op zodra er drie biggen geboren zijn. Daarna draaien ze zich om en gaan verder met het werpen. Dus eerst werpen met de kop naar de voergang en daarna met de kop naar de uitloop.” Voor hem is dit verschijnsel één van de selectiecriteria om genetisch goede moedereigenschappen in zijn rotatiekruising vast te leggen, want de aan- en opfok gebeurt ook op het bedrijf. Coen: „De zeugen kijken met dat opstaan en draaien of alles nog veilig is.” De varkenshouder zegt veel profijt te hebben van gewenning van opfokgelten in een voerligbox: „Dat geeft veel rust in en bij de voerstations. Door looplijnen voor de zeugen goed en te kiezen op zijn bedrijf, voorkom je dat ze teveel voor de flauwekul door het voerstation lopen, of er juist voor gaan liggen.” De automatische berigheidsdetectie werkt bij hem feilloos. Lange smalle hokken, met een verplaatsbaar voorfront, in de biggenstal en lange smalle hokken voor vleesvarkens, liefst voor twee tomen hebben de voorkeur van de varkenshouder, en dat geldt ook de grondhokken met uitloop in zijn opfokstal.

Huisvesting, wegen en verwarmen

Automatisch wegen van vleesvarkens is een nieuw aspect in de huisvesting van vleesvarkens. John van Loon van Coppens Staltechniek vertelde hoe dit met een minimum aan arbeid en inspanning mogelijk is met de Automatic Animal Scale with Markers. Dit gaat om een mobiel systeem, dat met weinig krachtinspanning in grote groepen te plaatsen is om het gewicht van individuele varkens vast te stellen. Met kleurmarkers worden de varkens gemerkt naar gewichtsklasse; de meetgegevens worden met wifi naar de computer gestuurd. Verder behandelde John het Veng-systeem voor verwarming van onderkruipen in de biologische varkenshouderij en biggennesten. Het veilige systeem werkt met infraroodsensoren die de lichaamswarmte van de biggen meet en afschakelt als er geen biggen onder de lamp liggen. Het geheel wordt aangestuurd met een regelkast waarin ook een verwarmingscurve geprogrammeerd is die vanaf dag nul met een druk op de knop geactiveerd wordt. Niet alleen geschikt in de biologische varkenshouderij maar ook in de conventionele varkenshouderij, maar dan als losse lamp. Ook stond John stil bij het Coppens-systeem voor vrijloopkraam(opfok)hokken.

Verzekeren van de opstallen

De workshop die Tonnie Broekman van Topteam-verzekeringen gaf, stond in het teken van het verzekeren van zichtbare en onzichtbare schade. Dat eerste is meestal wel helder, maar Tonnie hield de varkenshouder een spiegel voor hoe ze denken te gaan herbouwen in geval van totale vernietiging door brand: hoe om te gaan met gevolgschade, bedrijfsstagnatie, extra verzekeren om in nieuwsbouwsituaties iets extra’s te kunnen doen, zoals de muurplaat hoger te plaatsten dan aanvankelijk het geval was. „Of wanneer je van 0.8 vierkante meter naar 1 vierkante meter per dier wilt gaan.” Maar ook alert zijn op de verzekering van de ondergrondse delen kwam aan de orde. Qua hergebruik van putten en materialen: wil en kun je die wel hergebruiken als ze onbeschadigd blijken te zijn blijkt een belangrijk aandachtspunt te zijn. Mag je elders van de verzekeraar wel herbouwen? De risico’s zijn volgens Broekman soms groter dan de polis doet vermoeden. De verzekeringsman zette de varkenshouders goed aan het denken tegen welke vergunningstechnische problemen ze aan kunnen lopen een total ‘bedrijfs’loss: „Je kunt alleen dat verzekeren wat je hebt, maar er zijn ook mogelijkheden om 10-20 procent extra vrij te besteden te verzekeren in bepaalde situaties. Bespreek dat, denk eraan.” Ook werd gesproken over de bedrijfstagnatie en hoe daarmee om te gaan. Want de vaste kosten gaan door, zonder dat daar iets tegenover staat. En bij echt grote schades: Broekman: „Denk aan de termijn dat je denkt weer operationeel te kunnen zijn. Krijg je de afzet van fokmateriaal of gelten wel weer op gang? Wil je, kun je ook die schade dekken? Maar het allerbelangrijkste is: ‘denk aan de boer’. En wees er bedacht op om in die hectische tijden aan niemand toezeggingen te doen, voordat je dat goed doordacht hebt!”

Wet en regelgeving bij daglichteisen

Het werd duidelijk dat er geen algemene noemer bestaat voor het criterium daglicht in varkensstallen, zoals de welzijnseisen en de maatlat dat voorschrijven. En er bestaat in de praktijk nog veel onbekendheid en onduidelijkheid met dit fenomeen. Het combineren van daglichttoetreding met ventilatie kan in veel gevallen geld kan besparen. Daarover ging de workshop die Arnold Groot Severt namens Bouwimpex hield. Ook de brandwerendheid van verschillenden materialen passeerden de revue. „ Let goed op de verschillen in helder glas, polycarbonaat en opaalglas. Het blijkt dat ook de welstand steeds meer eisen stelt het aanzicht van de stal qua daglichttoetreding en ventilatie. De keuze heeft invloed op de minimale eisen voor daglichttoetreding”, dat waren enkele van de belangrijke boodschappen die workshopleider Groot Severt de bezoekers van deze thema-avond ‘Huisvesting’ meegaf.