ABN Amro: ‘Krimp laat inkoopprijs varkensvlees stijgen, sanering slachterijen onvermijdelijk

De helft van het aantal geslachte vlees in Nederland in kilogram, 52 procent volgens CBS, bestaat uit varkensvlees, maar door de opkoopregeling is het aanbod aan varkens verminderd. Volgens de CBS-cijfers ligt het aantal varkens op 1 april 2025 op 9,96 miljoen en in 5 jaar geleden nog bijna 12 miljoen dieren. Eind dit jaar komt hier nog stoppende varkenshouders van LBV+/LBV regeling bij. Er zullen dus nog minder Nederlandse varkens op de markt komen.

Overcapaciteit op de loer

In de periode 2020 tot 2023 kreeg de varkenssector te maken met een daling in het aanbod als gevolg van een subsidieregeling sanering varkenshouderij (Svr), Het totale kilo geslacht varkensvlees lag vorig jaar 17 procent lager dan in 2020. Een tweede daling in het aanbod als gevolg van de LBV(+) zorgt nu wederom voor een daling in het aanbod. Overcapaciteit bij slachterijen ligt op de loer, sanering van de slachtcapaciteit lijkt daarbij onvermijdelijk. Dit effect kan deels worden gedempt door de export van levende biggen en vleesvarkens naar Belgische en Duitse slachterijen te verminderen en ze in Nederland te verwerken.

Prijsopdrijvend effect

Het aanbod van vlees van Nederlandse bodem daalt dus, wat een prijsopdrijvend effect heeft, zo verwacht de bank. Dit is gunstig voor veel overblijvende boeren die hun inkomsten zien stijgen. Afnemers van varkens- en kippenvlees krijgen daardoor vaker te maken met hogere kosten die beperkt doorgerekend kunnen worden aan de consument, wat de al lage marges van slachterijen drukt.

Een tweede gevolg van de krimp is dat volumes dalen, waardoor overcapaciteit dreigt bij bedrijven die bijvoorbeeld alleen dieren slachten. Bij deze bedrijven komt de rentabiliteit onder druk als ze geen aanpassingen doorvoeren in hun verdienmodel, bijvoorbeeld door zich te richten op andere aanvoerbronnen of andere productproposities ontwikkelen.

Niet alle bedrijven gevoelig overcapaciteit

Het slachten, uitbenen en verwerken van vlees zijn functies die eenzelfde bedrijf kan uitvoeren. Ook komt het voor dat deze processen bij verschillende bedrijven in de keten zijn ondergebracht. Dit betreft bedrijven die hoofdzakelijk slachten en waarbij de karkassen vervolgens door verwerkers uitgebeend en verwerkt worden tot vleesproducten.

Het uitbenen van karkassen is nog niet volledig geautomatiseerd en daardoor arbeidsintensief. Stijgende loonkosten door cao-afspraken drukken hierdoor substantieel op de winstgevendheid. Verwerkers proberen het gehele karkas zo volledig mogelijk te verwerken met minimaal snijverlies. Een volgende stap is meestal het portioneren van vlees voor horeca, retailers en de consument of producten voorgaren.

Anticiperen op grillen markt

Bedrijven die meer bewerkingen uitvoeren zoals portioneren of voorgaren hebben meer mogelijkheden om hun producten aan te passen. Daarmee kunnen ze snel inspelen op veranderende wensen van supermarkten, horeca en consumenten. Hierdoor verwaarden ze hun productiecapaciteit zo optimaal mogelijk. Verwerkers en handelaren kunnen beter anticiperen op de grillen van de markt en zijn daardoor financieel weerbaarder voor een dalende veestapel. ABN AMRO verwacht dat de klappen hoofdzakelijk worden gevoeld door bedrijven die zich primair richten op slachten