'Ik wil een brug slaan tussen wetenschap en varkenshouder'

Op haar zeventiende startte Britt met de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek aan Avans Hogeschool. „Ik dacht toen nog dat ik iets in de agrarische richting wilde, maar de onderzoekscomponent trok me meer dan de klassieke HAS-route,” vertelt ze. Toch viel het werken via vaste protocollen in een laboratorium haar tegen. „Ik miste de dynamiek en vooral het werken met dieren. Bij boeren op het erf voelde ik me thuis: dat nuchtere, dat echte.” Die laboratoriumachtergrond bleek later geen verkeerde keuze. Ze leerde er kritisch en oplossingsgericht denken, nauwkeurig interpreteren, rapporteren en data analyseren. „Die vaardigheden neem ik nog elke dag mee in mijn werk in de proefstal. Het verschil is dat ik nu theorie en praktijk kan combineren.”

Kennismaking met onderzoek

Het kantelpunt kwam tijdens haar afstudeerstage bij Agrifirm, waar ze een vleeskuikenonderzoek uitvoerde. „Ik moest mest verzamelen, dieren wegen, gezondheid observeren en data analyseren. Voor mijn klasgenoten die vooral stage liepen in laboratoria in ziekenhuizen was dat misschien vies of saai, maar voor mij viel alles op zijn plek. Ik ontdekte hoe voeding, fysiologie en onderzoek samenkomen in de praktijk. Dat voelde als mijn ‘aan-knop’.” Het onderzoek droeg concreet bij aan oplossingen voor natte mest in vleeskuikenstallen door gebruik van specifieke grondstoffen in het voer. „Dat je met zulke praktische kennis meteen een verschil kunt maken in de gezondheid van dieren in de stal. Je ziet snel resultaat dat motiveerde me enorm.”

Keuze voor de varkens

Na Avans bleef Britt bij Agrifirm werken als onderzoeker voor zowel pluimvee als varkens. Tegelijkertijd startte ze met de master Animal Sciences in Wageningen, met een focus op voeding, fysiologie, welzijn en duurzame productiesystemen. „De overstap was een uitdaging qua tijdsplanning. Werken, studeren en zelfstudie combineren; dan kom je tijd tekort. We spraken daarom af dat ik de tweejarige studie zou uitsmeren over drie jaar. Maar inhoudelijk was het logisch: mijn praktijkervaring hielp mij in de studie, en omgekeerd.” Waarom specifiek varkens? „Het zijn boeiende, veelzijdige en slimme dieren. Bij zeugen gebeurt zoveel: van dracht, werpen en lactatie tot vruchtbaarheid en bigvitaliteit. Ook de rol van voeding hierin fascineert me. Denk aan hoe calciumnutriënten de spiersamentrekking bij het werpen kunnen beïnvloeden. Dat is niet alleen theoretisch interessant, maar heeft ook directe impact op het werk van de boer.”

Een dag in de proefstal

Een werkdag van Britt is nooit hetzelfde. „De ene dag zit ik verdiept in wetenschappelijke literatuur, de andere dag overleg ik met collega’s of sta ik tussen de dieren. Dat schakelen tussen denken en doen past bij mij.” De onderzoeken bij Agrifirm bestrijken alle levensfasen van het varken: zeugen in dracht en lactatie, biggen rond spenen, maar ook vleesvarkens. De thema’s zijn efficiëntie, gezondheid, duurzaamheid en praktische oplossingen in voeding of management. „Het mooiste is dat we de vertaalslag maken van theorie naar haalbare maatregelen waar de boer mee verder kan.”

Wetenschap in de praktijk

Onderzoeksboerderij Laverdonk is geen standaard boerderij maar lijkt daar wel veel op. „Wij werken met kleinere groepen dieren per hok en volgen individuele dieren van geboorte tot slacht. Dieren leven er verder met dezelfde ruimte en onder dezelfde leefomstandigheden als in een reguliere stal. Zo verzamelen we ongekend veel data over onder andere voeropname, gewicht, groei, mestkwaliteit en gezondheid. Door herhalingen en strakke proefopzetten kunnen we het effect van variaties onderzoeken. Statistische analyses en datacontrole zijn standaard. De uitdaging zit in de balans: voldoende wetenschappelijke nauwkeurigheid, maar altijd in een semi-praktijksituatie die vergelijkbaar is met het boerenbedrijf. Dat maakt onze resultaten direct toepasbaar.”

Dierwelzijn en ethiek

Onderzoek met dieren vraagt om zorgvuldigheid. Britt werkt strikt volgens de kaders van de Wet op de dierproeven (Wod) en de 3V’s: Vervanging, Vermindering en Verfijning. „We doen vooral voerproeven die passen binnen de dagelijkse praktijk van varkens. Daarnaast verzamelen we extra gegevens met methodes die de dieren niet belasten, zoals mest- en speekselanalyses of camerabeelden. Zo halen we maximaal resultaat uit de aanwezige dieren en minimaliseren we belasting.” Door de jaren heen bouwde Agrifirm een grote database op. „Daardoor kunnen we met meta-analyses nieuwe inzichten halen zonder telkens nieuwe proeven te doen. Dat is ook een vorm van verfijning.”

Krimp en innovatie

Het aantal varkensbedrijven in Nederland, België en Duitsland neemt af. Betekent dat ook minder innovatie? Britt denkt van niet. „De ondernemers die doorgaan zijn vaak de voorlopers. Zij investeren juist in kennis en vernieuwing. Bovendien is er in Nederland al enorm veel expertise aanwezig, onder meer dankzij Wageningen.” Voor jonge professionals liggen er kansen genoeg, meent ze. „De sector staat voor complexe uitdagingen. Juist dat maakt het interessant. Volgens Britt zijn er op drie terreinen speerpunten voor de komende vijf tot tien onderzoeksjaren: dierenwelzijn, circulaire voeders en emissiereductie. Bij dierenwelzijn ziet ze veel potentie in ontwikkelingen als vrijloopkraamhokken en het houden van varkens met lange staarten, waarbij de uitdaging is om welzijn en productiviteit te combineren. Op het gebied van circulaire voeders wijst ze op de kansen om reststromen te benutten zonder dat dit ten koste gaat van diergezondheid of emissies. En met betrekking tot emissiereductie benadrukt ze dat de sector onder druk staat door stikstof en broeikasgassen, maar dat er via voeding, management en stalontwerp stappen te zetten zijn en ook al zijn gezet. Haar missie is daarbij helder: bijdragen aan een duurzame, toekomstbestendige varkenshouderij die zowel de boer als de maatschappij waardeert. „We moeten laten zien dat varkenshouderij niet alleen traditie is, maar ook innovatie, duurzaamheid en maatschappelijke waarde.”

Samenwerking als sleutel

Als Britt vooruitkijkt, ziet ze een sector met gezonde, vitale dieren, hoge dierenwelzijnsnormen en lage emissies. Circulariteit en waardering voor boeren staan centraal. Technologie en data-analyse helpen de boer bij beslissingen, maar nemen zijn vakmanschap niet over. „De boer blijft degene die dagelijks de dieren ziet, voelt en verzorgt. Wij onderzoekers leveren kennis en praktische handvatten om hem daarbij te ondersteunen.” Britt benadrukt het belang van samenwerking tussen onderzoekers, adviseurs en boeren. „Wij halen vraagstukken uit de praktijk via onze buitendienst. Daaruit ontwikkelen we nieuwe projecten. Agrifirm investeert jaarlijks in onderzoek en innovatie, en wij zorgen dat die kennis terugvloeit naar de boer. Het gaat om die brugfunctie: wetenschap vertalen naar concrete oplossingen.”

Boodschap voor boeren

Met haar nuchtere achtergrond, wetenschappelijke vorming en passie voor dieren belichaamt Britt van der Linden een nieuwe generatie onderzoekers in de varkenshouderij. Ze combineert precisie en data-analyse met liefde voor de stalvloer en de boer. Haar doel is helder: bijdragen aan een duurzame, veerkrachtige en maatschappelijk gewaardeerde varkenshouderij. Of, zoals ze zelf zegt: „Ik wil vooral de brug slaan tussen wetenschap en praktijk en zo helpen bouwen aan een verantwoorde voedselketen voor toekomstige generaties.” Tot slot heeft Britt een duidelijke boodschap: „Voor varkenshouders: blijf openstaan voor samenwerking en innovatie. Alleen zo houden we de sector toekomstbestendig. Voor studenten: er liggen enorme kansen om impact te maken op duurzaamheid, dierenwelzijn en innovatie. Als je houdt van praktijk én wetenschap, dan is de varkenshouderij een prachtige sector.”