Column: Varkenspest
De dreiging van Afrikaanse varkenspest in Nederland is toegenomen door de vondst van besmette wilde zwijnen in België. Deskundigen zeggen dat de wilde zwijnen niet de grootste bedreiging vormen. Dat doet de mens. Door het meenemen van voedsel uit besmette gebieden en door het niet zo nauw te nemen met het weggooien van de resten, wordt het pestvirus door Europa verspreid. Ik geloof ook wel dat dat zo is, maar uiteindelijk eten de zwijnen het op en zorgen er zo voor dat een land of gebied een besmette status krijgt. Bovendien kunnen die dieren gaan en staan waar ze willen en verspreiden zo het virus verder. Het is niet ondenkbaar dat ze het zo overbrengen naar de commerciële varkenshouderij. Zeker de biologische varkenshouderij met dieren buiten is kwetsbaar.
Weinig crisis
Sinds de uitbraak in België is er crisisoverleg tussen overheid en bedrijfsleven. Ik zit daar niet bij maar als ik zie welke maatregelen wij moeten nemen, voel ik weinig crisis. Volgens mij wil het bedrijfsleven strengere maatregelen dan de overheid. Raar, maar waar. Waarom maakt de minister hier geen gebruik van?
In Nederland is een afspraak met betrekking tot nulstand voor wilde zwijnen. Alleen in twee natuurparken (Veluwe en ergens in Noord-Limburg) mogen wilde zwijnen voorkomen; daarbuiten niet. De provincie is het bevoegd gezag en moet de nulstand handhaven. Dat gebeurt nergens en natuurlijk ook in Brabant niet. De gedeputeerde voor milieu in die provincie (J van den Hout, SP) vindt het een onzinnige wet en denkt dat de nulstand praktisch onuitvoerbaar is. In een interview voor de tv kan hij een lach niet onderdrukken: dit komt wel heel goed uit! Zijn jarenlange laksheid wordt beloond. Iedereen met kinderen weet dat dat funest is in de opvoeding. Wie gaat deze gedeputeerde opvoeden? Zou VVD nu wel in actie komen?
Goede oefening
Afijn, we moeten naar een oplossing voor dit probleem. Die nulstand is volgens mij best te realiseren. We zetten hekken om de diverse natuurgebieden waar wilde zwijnen leven. Met jagers en het leger gaan we middels drijfjacht de wilde zwijnen in dat gebied uitroeien. Meteen een goede oefening voor het leger. Om de natuurgebieden waar wel wilde zwijnen mogen zitten, plaatsen we hekken en passen effectief wildbeheer toe (we willen geen tweede Oostvaardersplassen).
Tot die tijd gaan de buitenvarkens naar binnen. Ophokplicht dus. Maar zonder verlies van biologische- of sterrenstatus van de boer. Deze vervelende ziekte mag geen wig drijven tussen de diverse subsectoren in de varkenshouderij.
Bovenstaande zaken moet de overheid regelen. Hier past vrijwilligheid niet. En hier past lokale (lees: provinciale) aanpak niet. De lokale bestuurder overziet de problemen niet en dierziektes houden geen rekening met grenzen. Het is al moeilijk genoeg om het binnen de EU goed te regelen. De economische gevolgen zijn te groot om aan amateurs over te laten. Varkenspest in de commerciële varkenshouderij in Nederland is een ramp voor de getroffen boeren en de acute sluiting van de grenzen gaat veel geld kosten. Ook al weten we de ziekte goed in te dammen, als ie er is gaan de grenzen dicht.
Consequent nageleefd
De sector kan zijn eigen, bovenwettelijke maatregelen treffen. Hygiënemaatregelen op bedrijven moeten in orde zijn en consequent worden nageleefd. Transport van voer en varkens in schone vrachtwagens die regelmatig gereinigd en ontsmet worden. Geen stalbezoek door erfbetreders als het niet nodig is. En let daarbij ook op monteurs en gereedschappen. Bij noodzakelijk stalbezoek is schone bedrijfskleding of wegwerpkleding een minimale vereiste.
Ik weet niet of we de varkenspest weg kunnen houden uit Nederland. Maar we kunnen de gevolgen wel beperken. Een scenario zoals in 1997 willen we nooit meer meemaken. Goede samenwerking en open communicatie tussen overheden en bedrijfsleven is cruciaal.
