LTO, NAJK en IPO pleiten bij informateur en partijleiders CDA en D66 voor invoeren spoedwet rond stikstof
De informateur en de partijleiders Henri Bontenbal (CDA) en Rob Jetten (D66) ontvangen deze week in Den Haag verschillende sectororganisaties om te praten over de meest urgente thema's. Dit zijn onder meer landbouw, stikstof en natuur, asiel en migratie en woningbouw. Woensdagochtend kwamen LTO, NAJK en IPO langs om de informateur en de twee formerende partijen bij te praten over wat er in de landbouw speelt.
Ger Koopmans (LTO Nederland), Merel Straathof (NAJK) en Ina Adema (PO) willen dat de nieuwe coalitie een spoedwet gaat invoeren die uiterlijk op 1 juli 2026 in werking treedt. Daarmee moet de stikstofwetgeving op de schop gaan. LTO-voorzitter Ger Koopmans licht dit toe in een persbericht: 'Daarbij moet voorkomen worden dat de doelen die boeren en tuinders moeten halen, blijven bewegen. Dit kan door wettelijk vast te leggen dat natuurdoelanalyses (NDA’s) geen derdenwerking meer hebben op wettelijk geborgde afspraken.’
Langjarige zekerheid stikstofaanpak
Daarnaast is uitleg gegeven over het 'Bouwsteendocument emissiereductie' aan de aanwezigen. Dit stikstofplan was ook opgenomen in het verkiezingsprogramma van het CDA. De drie organisaties zien dit als een effectieve route om vergunningverlening weer mogelijk te maken. Dit kan door juridische aanpassingen in de wet en door gelijkertijd te werken aan geborgde emissiereductie, legt Koopmans uit. 'Die aanpak leidt tot langjarige stabiliteit en biedt perspectief aan agrarische ondernemers en het bredere bedrijfsleven.'
Naast de Bouwsteen emissiereductie hielden Koopmans en Adema een warm pleidooi voor de Bouwsteen Agrarisch natuurbeheer. ‘Boeren en tuinders vervullen een cruciale rol in het agrarisch natuur- en landschapsbeheer', vertelt Koopmans. 'De Bouwsteen Agrarisch natuurbeheer benoemt de noodzakelijke voorwaarden waardoor we kunnen blijven bouwen aan agrarisch natuurbeheer als het ‘cement’ tussen natuur en landbouw.'
Structuurbeleid
NAJK vroeg aan de informateur en de formerende partijen om duidelijkheid en toekomstperspectief voor jonge boeren en tuinders. De belangenbehartiger van jonge boeren is voorstander van structuurbeleid. Dit betekent niet alleen financiële en juridische randvoorwaarden, maar ook investeringsbeleid. Zo'n beleid moet perspectief bieden voor zowel de blijvers als de stoppers.
Verder pleit NAJK voor heldere keuzes in de milieugebruiksruimte. Zo is de oproep om indicatoren voor doelsturing te maken en invulling te geven aan de mate van stimulatie en doelsturing rond thema's als mest, gewasbeschermingsmiddelen en broeikasgassen. 'Voor jonge boeren en tuinders is het cruciaal te weten wat de opgave op bedrijfsniveau betekent, en welke milieugebruiksruimte zij dus in mogen vullen.'
Ook willen de jonge boeren dat er duidelijke afspraken rond onder meer geur, dierenwelzijn, emissies en het gebruik van gewasbeschermigsmiddelen worden vastgelegd in de Nota Ruimte.
Uniforme stikstofnormen
Wat betreft stikstof ziet NAJK graag uniforme emissiereductiedoelen per sector. Een dier in Friesland moet dezelfde norm als in Brabant krijgen. NAJK pleit voor wettelijke emissienormen per dier omdat deze handhaving mogelijk maken. 'Ontwikkelperspectief blijft via aankoop van dierrechten binnen bestaande NB-vergunning. Bedrijven die in 2035 niet voldoen, kopen rechten bij of verminderen dieren.'
Daarbij moet er bij het vaststellen van de normen op bedrijfsniveau gekeken worden naar het referentiejaar 2019, zodat alle activiteiten meetellen inclusief PAS-melders en interimers.
Andere gesprekken
Naast de landbouwpartijen, kwamen Marjolein Demmers (Natuur & Milieu) en Pim van der Feltz (Natuurmonumenten) langs. Daarna ontving de formateur Marko Hekkert (directeur Planbureau voor de Leefomgeving), Chris Backes (hoogleraar Europees, nationaal en rechtsvergelijkend omgevingsrecht aan de Universiteit Utrecht) en Sjoukje Heimovaara (voorzitter Raad van Bestuur Wageningen University & Research). Ook enkele ambtenaren van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur praatten de informateur en CDA en D66 bij.
Kunnen de formerende partijen elkaar vinden bij stikstof?
CDA en D66 gaan een eerste opzet voor een regeerakkoord schrijven met zijn tween. De deadline hiervoor is 9 december. Het idee is dat er straks teksten liggen waar VVD, GroenLinks-PvdA en/of JA21 zich ook in kunnen vinden, zodat er door onderhandeld kan worden over een regeerakkoord en over de vorming van een nieuw kabinet.
Met betrekking tot stikstof lijken CDA en D66 elkaar te kunnen vinden. In de verkiezingsprogramma's van D66 staat dat de partij zich committeert aan een halvering van de stikstofuitstoot in 2030. 'D66 wil snelle vermindering van de stikstofuitstoot, op basis van een plan met duidelijke doelen, die niet vrijblijvend zijn en die juridisch vastliggen. Zo kunnen we weer vergunningen verlenen.' het CDA wil 'sturen op stikstofreductie voor de landbouwsector, en alle overige sectoren, in 2035 (met een tussendoel in 2030). Dit kan door het instellen van een emissienorm per bedrijf.'
De vraag is of er bij stikstof naar links (GroenLinks-PvdA) of (midden)rechts (VVD, JA21) wordt gekeken. GroenLinks-PvdA staat voor stevig normerend stikstofbeleid. Gedwongen uitkoop is voor de partij dan ook geen taboe als dit nodig is voor verbetering van de natuur. VVD en JA21 willen beide dat er wordt afgestapt van de Kritische Depositiewaarde (KDW) en dat er gekeken wordt naar de daadwerkelijke staat van de natuur. De VVD hamerde de afgelopen jaren op het behalen van de wettelijke stikstofdoelen in 2035 en op geborgde stikstofreductie. In het verkiezingsprogramma staat dat de VVD wil werken naar een 'substantiële vermindering van de stikstofuitstoot'. Dit lijkt overeen te komen met CDA en D66.
Voor VVD is economische groei en woningbouw ook belangrijk. Stikstof houdt dat tegen, dus de partij zal waarschijnlijk bij goede stikstofplannen in kunnen stemmen. Op basis van de verkiezingsprogramma's, verschilt JA21 het meeste van CDA en D66. De partij drukt zich een stuk voorzichtiger uit en vindt dat er gekeken moet worden naar 'werkbare punten uit het Bouwsteendocument Emissiereductie' en noemt in het verkiezingsprogramma geen doelstellingen of jaartallen voor stikstofreductie. Wel moeten 'alle sectoren een evenwichtige bijdrage' leveren.
Uiteraard speelt bij alle partijen ook nog de vraag mee hoe belangrijk zij stikstof vinden. Asiel en migratie kan voor een partij een belangrijker thema zijn dan stikstof. Stikstof kan dan als wisselgeld worden ingezet tegenover stevige asielafspraken bijvoorbeeld. Zover is het nog niet. Eerst gaan CDA en D66 samen opschrijven welke stikstofaanpak zij voor zich zien.
Tekst: Bas Lageschaar
Bas Lageschaar groeide op tussen de weilanden in de Achterhoek. Daardoor had hij altijd al belangstelling voor de agrarische sector. Voor Agrio zit hij in de redactie politiek en beleid. Bas volgt het laatste (regionale) nieuws op de voet en schrijft voor de regionale websites en verschillende printuitgaven.
Beeld: Ellen Meinen
Bronnen: NAJK, LTO Nederland
