'Linkse coup' gedeeltelijk geslaagd; afroming dierrechten, glyfosaat en pacht controversieel verklaard

De eerste procedurevergadering van de Commissie Landbouw in de Tweede Kamer na de verkiezingen kende een ongekend hoge opkomst. Procedurevergaderingen zijn bijeenkomsten waarin geen debat wordt gevoerd, maar waarin Kamerleden bijeen komen om agendatechnische zaken te bespreken. Normaal zit daar een handjevol Kamerleden uit de betreffende Commissie bij.

Maar deze keer zat het zaaltje stampvol. Kamerleden bleven binnendruppelen. Bodes bleven stoelen af- en aanslepen om voor iedereen een zitplaats rond de tafel te hebben. De reden: een nieuwe commissie kan ook opnieuw stemmen over het al dan niet controversieel verklaren van onderwerpen. Als een onderwerp door de Tweede Kamer controversieel wordt verklaard, mag een regering daar geen beleid op voeren. En Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) had een dag eerder nog aangekondigd dat ze minister Wiersma op zoveel mogelijk terreinen ‘op non-actief’ wilde zetten.

Dus de vergadering was vol. Controversieel verklaren gaat bij meerderheid van stemmen, waarbij een partij meer stemmen kan hebben als ze meer zetels in de Tweede Kamer heeft. Maar dan moeten er wel genoeg Kamerleden van die partij aanwezig zijn om te stemmen. Daarom hadden verschillende partijen meerdere Kamerleden opgetrommeld, mensen die zich normaal gesproken nooit bij landbouwdebatten laten zien.

Het betekende ook dat niet altijd duidelijk was hoeveel stemmen nodig waren voor een meerderheid. Telkens als Kamerleden bij de vergadering aanschoven, of juist vertrokken, moest weer opnieuw worden bekeken hoeveel stemgerechtigde leden er waren, en hoeveel stemmen dus nodig waren voor ene meerderheid.

Pluimvee- en varkensrechten

Dat bleek al bij het eerste onderwerp; Inez Kostic van de Partij voor de Dieren had een verzoek gedaan om de afroming van pluimvee- en varkensrechten niet te schrappen, totdat de Kamer daarover had besloten. Dit naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State hierover. Tien leden hadden voor het verzoek gestemd, en dat leek een meerderheid te zijn. Maar daarbij was even over het hoofd gezien dat ondertussen een paar PVV-leden zich bij de vergadering hadden aangesloten, en dat er voor een meerderheid elf stemmen nodig waren. Het verzoek van Kostic kreeg dus toch geen meerderheid.

Maar Kostic’s verzoek ging enkel over een reactie op de Raad van State-uitspraak, niet over het het schrappen van de afroming varkens- en pluimveerechten als geheel. Dat punt stond een stuk later op de agenda, en toen had de PVV-delegatie de zaal alweer verlaten. De nog aanwezige leden van de landbouwcommissie besloten om dit onderwerp toch controversieel te verklaren.

Mestdebat

Het lijkt op een reactie van de Kamer op de halsstarrigheid van de minister. De Kamer had al voor de verkiezingen gevraagd om een debat over het schrappen van die afroming, maar de minister had toen gezegd niet op zo’n debat te willen wachten, maar het besluit zonder overleg met de Kamer te willen nemen.

Als er een debat was gekomen, zou dat onderdeel zijn geweest van het debat of mest en stikstof, dat voor 10 december was gepland. Maar - zeker nu de afroming daar niet op de agenda staat - had een meerderheid van de commissie niet veel zin om dat mestdebat nog door te laten gaan. Een voorstel van Laura Bromet om dat debat na de feestdagen te laten plaatsvinden, kon op een meerderheid rekenen. „Ik ben in afwachting van een debat met een nieuw kabinet“, vertelde Bromet, „dat nieuwe maatregelen kan nemen die wel gaan werken.“

Voltallige Kamer

Ook glyfosaat en de nieuwe pachtwetgeving waar staatssecretaris Rummenie aan werkt waren onderwerpen waar de landbouwcommissie voor controversieelverklaring stemde. Daarmee is nog niet gezegd dat deze onderwerpen - inclusief de afroming - nu ook controversieel zijn. Daarover moet de voltallige Tweede Kamer beslissen, en dat zal volgende week dinsdag gebeuren.