In 2026 start gezamenlijke actie PRRS vrij maken Nederlandse varkenshouderij
In 2026 gaat een ambitieus plan van start, gericht op het vóór 2040 PRRS-vrij maken van de Nederlandse varkenshouderij. POV-voorzitter Linda Verriet zegt dit een bijzondere mijlpaal te vinden, waar ze in haar eindejaarsboodschap bij stilstaat. Verriet: „Samen met ketenpartners geven we met het Nationaal PRRS-plan invulling aan de ambitie van de Coalitie Vitale Varkenshouderij: een PRRS-vrije varkenshouderij in 2040. Dit is beter voor het dier, de boer én de keten. We gaan dit stapsgewijs realiseren.”
Toekomstbestendige varkenssector
Het Nationaal PRRS-plan 2025–2040 markeert een belangrijke stap richting een gezondere en toekomstbestendige varkenssector. In 2022 is reeds gestart met PRRS-bestrijding op 49 varkensbedrijven in het voorlopertraject. Daarmee is kennis en ervaring opgedaan voor een landelijke aanpak. Volgens de POV is nu de tijd rijp om als gehele varkenshouderij in beweging te komen. Daartoe gaan alle varkenshouders in 2026 aan de slag met PRRS-bestrijding op hun eigen bedrijf. Hiervoor moeten op elk bedrijf drie instrumenten worden ingezet: een bedrijfsspecifiek plan van aanpak, een biosecuritycheck en monitoring.
Verplichtingen varkenshouder
Vanaf 2026 zijn de volgende drie zaken van toepassing voor elke varkenshouder (voor elk UBN). Vanaf 1 februari dient hij te beschikken over een bedrijfsspecifiek plan van aanpak PRRS. Dit plan dient hij samen met de dierenarts op te stellen en jaarlijks te evalueren en actualiseren. Vanaf komende zomer dient de varkenshouder een biosecuritycheck in te vullen, waaruit verbeterpunten voor de biosecurity naar voren komen. Deze check dient hij bij voorkeur met de dierenarts en/of een andere adviseur in te vullen en jaarlijks te actualiseren. De uitkomsten worden gebruikt voor het bedrijfsspecifieke plan van aanpak. Verder dient drie keer per jaar een monitoring van het PRRS-virus plaats te vinden door middel van bloedonderzoek. Welke en hoeveel dieren er bemonsterd moeten worden, hangt af van de VVL status van het bedrijf. Vanaf drie monsternames krijgt elk UBN een PRRS-status: basis, brons, zilver of goud.
Holland Varken Quality
Vanaf 1 februari 2026 worden deze drie maatregelen opgenomen in de voorschriften van het nieuwe ketenkwaliteitssysteem Holland Varken Quality.
Samenwerking hele keten
De POV onderstreept dat een PRRS-vrije varkenshouderij alleen is te realiseren als alle ketenpartijen samenwerken. Bij de uitvoering van het plan zijn daarom niet alleen partners van de Coalitie Vitale Varkenshouderij betrokken, maar ook dierenartsen, fokkerijorganisaties, handelaren en transporteurs, laboratoria en kennisinstellingen. De POV roept haar achterban op om de eigen adviseurs mee te laten denken over voor het bedrijf belangrijke stappen. Daarbij onderstreept de POV wel dat de varkenshouder zelf de regie behoudt en uiteindelijk bepaalt welke maatregelen hij op zijn bedrijf neemt, maar uiteindelijk kan de sector alleen samen vooruitkomen.
Meer info
Meer weten over het Nationaal PRRS-plan 2025-2040 en wat dit voor uw bedrijf betekent? Ga dan naar de website van de Coalitie Vitale Varkenshouderij.
Achtergrond Porcine Reproductive and Respiratory Disease (PRRS)
Porcine Reproductive and Respiratory Disease (PRRS) wordt algemeen beschouwd als een wereldwijd voorkomende, economisch belangrijke ziekte. Vanaf 21 april 2021 is de nieuwe Europese diergezondheidsverordening (Animal Health Regulation) ingegaan. PRRS valt vanaf deze datum in de D-categorie (ziekten die maatregelen vergen om te voorkomen dat zij zich verspreiden). PRRS wordt veroorzaakt door een klein, gemakkelijk muterend RNA-virus dat behoort tot de familie van de Arteriviridae. De veranderingen in het RNA van het virus bedragen 0,75-1 procent per jaar. Het PRRS-virus (PRRSv) wordt in twee hoofdtypen onderscheiden, namelijk in het Europese type (type 1) en het Amerikaanse type (type 2). Hoofdtypen worden weer onderverdeeld in diverse subtypen. Het Europese type kent vier subtypen: één in West-Europa, drie in Oost-Europa. Een bekende stam uit subtype 3 van het type 1 is het Lena-virus, dat veel pathogener is dan de andere PRRSv type 1 stammen, zowel in termen van klinische verschijnselen als in termen van de mate van virusproductie en -verspreiding. Binnen subtypen kan variatie optreden; de voorkomende virussen worden dan quasispecies genoemd. In één individueel varken kunnen meerdere quasispecies tegelijkertijd circuleren. Bij sectie van verworpen en doodgeboren biggen in 2013 (GD) bleek 11% besmet te zijn met PRRSv, waarvan 20% met Amerikaans virus en 80% met Europees virus.
Per gebied, per bedrijf en soms zelfs per varken, kunnen meer typen voorkomen. Er worden twee ziektebeelden onderscheiden, te weten: vruchtbaarheidsstoornissen bij zeugen en respiratoire aandoeningen bij jonge varkens. PRRSV veroorzaakt samen met Mycoplasma hyopneumoniae en andere pathogenen het zogenaamde porcine respiratory disease complex (PRDC).
Transmissie
PRRSv wordt in hoofdzaak verspreid via direct contact met besmette varkens, via de mens, sperma, materialen, spuiten en stekende insecten. Verspreiding van PRRSv via de lucht in aerosolen is aangetoond tot een afstand van 9,1 km. De virusdosis die op die afstand wordt gevonden, lijkt dan bij pathogene stammen nog voldoende te zijn om een infectie te kunnen veroorzaken (2010). Slechts een kleine virusdosis is voldoende om een infectie te bewerkstelligen. Biggen kunnen intra-uterien geïnfecteerd worden. Deze biggen kunnen langdurig virus uitscheiden.
Tekst: Guus Queisen
Opgegroeid op een gemengd agrarisch bedrijf op een typisch Zuid-Limburgse carréboerderij. Na een financieel/economische opleiding en diverse functies sinds 1985 in deeltijd en sinds 1996 fulltime op freelance basis actief in de landbouwjournalistiek. Volg kritisch alle ontwikkelingen die (in-)direct aan de agrarische sector gerelateerd zijn. Bij Agrio werkzaam voor zowel de papieren als de digitale uitgaven van: Stal en Akker, Pigbusiness, Melkvee en Akkerwijzer.
Beeld: Ellen Meinen Agrio Archief
Bronnen: POV, Gezondheidsdienst voor Dieren