‘Dierwelzijn’ zeer rekbaar begrip binnen EU
De Europese Rekenkamer controleerde Duitsland, Frankrijk, Polen, Italië en Roemenië vooral op naleving van de dierwelzijns minimumnormen in deze vijf landen. Ze concludeert dat sommige EU-acties ter verbetering van dierenwelzijn succesvol waren maar dat er nog tekortkomingen zijn wat betreft de naleving van minimumnormen. Ook de straffen middels kortingen cross-compliance verschillen zeer sterk, terwijl er ook vraagtekens worden gezet bij de besteding van de GLB-gelden die gericht zijn op het bevorderen van hogere dierenwelzijnsnormen. De Europese Rekenkamer constateert verder dat de lidstaten weinig gebruikmaken van ondersteuningsmaatregelen ter bevordering van het dierenwelzijn door middel van andere maatregelen voor plattelandsontwikkeling.
Diertransporten
In diverse landen bestaan tekortkomingen met betrekking tot welzijnskwesties. Zoals op het vlak van het routinematig couperen van staarten bij varkens en naleving van de regels met betrekking tot diervervoer over lange afstanden en hiervoor ongeschikte dieren (in Frankrijk) en gebruikmaking van de uitzondering voor slachten zonder bedwelming. Verplichte wegcontroles zijn ook onbekend in de onderzochte landen. Alleen Frankrijk heeft risicogebieden vastgesteld die met wegcontroles moesten worden aangepakt. Opvallend is dat Frankrijk al acht jaar bezig is met het herzien van het procedurehandboek diertransporten. In de praktijk worden deze controles echter niet uitgevoerd. Ook het gebruik van Traces, het EU-onlineplatform om dierverplaatsingen over lange afstanden binnen de EU te monitoren, wordt zelden of nooit gebruikt.
Sancties
Al dertien jaar werkt de overheid uit Roemenië aan de juridische mogelijkheid om sancties bij niet naleving van dierwelzijnsregels in de wet op te nemen. Al die tijd worden overtredingen niet gesanctioneerd. In Italië worden varkenshouderijen met minder dan veertig varkens of zes zeugen niet gecontroleerd op naleving van de regelgeving. In Sardinië leidt dit ertoe dat 85 procent van de varkenshouders niet is onderworpen aan dierenwelzijnscontroles. In Roemenië worden bedrijven met de stempel 'niet-professioneel landbouwbedrijf' niet op naleving van de dierwelzijnsregels gecontroleerd. Deze bedrijven zijn goed voor 45 procent van de totale varkensstapel. Poolse autoriteiten stellen bepaalde (gesubsidieerde) dierwelzijnseisen niet verplicht omdat ze naar hun oordeel een negatief effect hebben op het concurrentievermogen van de veehouders.
Haperende controles
Roemenië beschikt over een systeem waarin niet-naleving van dierwelzijnsvoorschriften worden geregistreerd. Dit voor de toepassing van sancties in het kader van cross-compliance, maar ten tijde van onze controle was dit in de praktijk nog niet gebeurd. Polen kent een dergelijke formele regeling helemaal niet. Sancties in het kader van cross-compliance zijn er niet of slechts minimaal. In Italië, waar niet-naleving van de dierwelzijnseisen in meer dan 70 procent van de gevallen leidde tot een waarschuwing, werd geen enkele administratieve sanctie opgelegd. Een Roemeens varkensbedrijf leeft de dierwelzijnsregels stipt na als het aantal overtredingen minder dan 30 procent bedraagt van de controlepunten. Resultaat: op slechts 3 van de 13.500 gecontroleerde veebedrijven werden in 2016 niet alle controlepunten stipt nageleefd en werd een sanctie opgelegd. Het advies van de Rekenkamer aan de Europese Commissie is een open deur: ontwikkel een strengere handhavingsstrategie.
