Stikstofemissies gestegen, PAS toch op koers

Ze deden dit tijdens een technische briefing voor de landbouwcommissie van de Tweede Kamer. De toename verklaren de consultants uit een stijging van het aantal melkkoeien na het opheffen van het melkquotum en aan een hogere toepassing van kunstmest. „Maar je moet rekening houden met het feit dat we enkel de beschikking hadden over gegevens tot en met 2016”, vertelde Bekker. „De resultaten van ons onderzoek hebben dus betrekking op de periode tot en met dat jaar.” Dat betekent dat o.a. de gevolgen van het fosfaatreductieplan, het snijden in de melkveestapel, niet is meegenomen in de evaluatie. Maar de consultant verwacht niet dat dat tot een aanzienlijke vermindering van stikstofuitstoot heeft geleid. „We zien weliswaar een vermindering van het aantal stuks melkvee, maar daarentegen een groei van het vleesvee”, zei hij in een toelichting na de briefing. „Boeren willen hun grasland toch laten renderen.” Ook de warme sanering van de varkenshouderij is in de evaluatie niet meegenomen, vertelde hij, net zo min als de landbouwvisie van minister Schouten.

Ecologische doelen onder druk

Bekker en Brongeest waarschuwden de Kamerleden dat de stikstofstijging de ecologische doelen onder druk zou kunnen zetten. Maar in de praktijk blijkt de stijging in de landbouwsector - voor 2016 althans - te worden vergezeld door een sneller dan verwachte daling van stikstofdepositie uit buitenlandse bronnen. En ook ziet hij in de landbouwsector stappen om emissies te verlagen. Hij noemt de verlaging van de emissiegrenswaardes van stallen, die volgens de verwachtingen verloopt, en voer- en managementmaatregelen. Daarnaast wijst hij erop dat het sleepvoetverbod, dat is uitgesteld tot volgend jaar, ook effect zal hebben. Hij verwacht dat de zogenaamde ‘instandhoudingsdoelstellingen’ ook bereikt zullen worden. Daarbij haalt hij de Aerius-monitor aan, die voorspelt dat de landelijk gemiddelde depositie ten opzichte van 2014 in 2020 met 7 procent zal zijn gedaald, en in 2030 met 15 procent.

TUAW beveelt aan om de 40 procent stikstofruimte die de overheid nog aan heeft gehouden, geleidelijk uit te geven, en daarbij een kleine buffer vast te houden als eindreserve. Andere aanbevelingen zijn het niet blijven bijstellen van de uitgangssituatie (2014), omdat je anders blijft corrigeren. Ook moet een volgende evaluatie, in 2021, meer nadrukkelijk de verwachte emissies koppelen aan bereikte resultaten.

Uitspraak Europees Hof

Desgevraagd verklaarden de consultants dat zij niet verwachten dat de uitspraak van het Europese Hof van Justitie gevolgen zal hebben voor het programma. „Het Hof heeft gesteld dat er een wetenschappelijke onderbouwing van het programma moet zijn”, vertelde Brongeest. „En er is geen enkele twijfel dat de wetenschappelijke onderbouwing van het PAS gefundeerd is.”