‘Stal van de Toekomst’ lijkt belofte van geurvrij en dierenwelzijn waar te maken

In de ‘Stal van de Toekomst’ is de zure ammoniakgeur verdwenen. Dat is een grote winst voor mens, dier en milieu. Dat komt door het innovatieve stalsysteem. De varkens liggen op een licht bolvormige betonvloer, die automatisch gekoeld kan worden. De dieren mesten aan de zijkant van het hok, op een speciaal rooster, het ‘varkenstoilet’. Poep en urine worden opgevangen in bakken, die elke dag worden leeggepompt. Dag Ontmesting heet dat, waardoor geen schadelijke ammoniak ontstaat. Een monovergister elders op het perceel zet de mest om in energie, die weer wordt gebruikt op het bedrijf zelf.

Duurzame stalsystemen

Op De Hoeve wordt volop praktijkonderzoek en ontwikkeling uitgevoerd naar innovatieve stalsystemen om de duurzaamheidsslag van de sector mogelijk te maken. De provincie Noord-Brabant stelde 2,6 miljoen euro beschikbaar aan Verhoevens ‘Stal van de Toekomst’. De universiteit van Wageningen, ministeries, provincie, gezondheidsraad, waterschappen en andere experts kijken en denken mee. Doelstelling is om de ammoniakuitstoot met 85 procent te reduceren en geur met 70 procent.

De nieuwe stalconcepten worden op vier locaties in Brabant ontwikkeld, bij kraamzeugen, guste en dragende zeugen, gespeende biggen en vleesvarkens. Uitgangspunt is dat de systemen straks ingezet kunnen worden bij zowel nieuwbouw als in bestaande stallen.

Aan de Maastrichterweg wordt ingezet op een aanpak bij de bron: stalsystemen bedenken die voorkomen dat zich überhaupt ammoniak vormt. Maar daar blijft het niet bij. Zo wordt bijvoorbeeld ook geëxperimenteerd met het aantal weken dat biggen bij de zeug blijven: biggetjes doen het beter als die termijn wordt verlengd, zo blijkt. Ook wordt een nieuw drinkwatersysteem getest; met hogere druk waardoor bacteriën minder kans krijgen. Uiteindelijk leiden alle maatregelen tot gezondere dieren én hogere inkomsten. „Meer verdienen hoeft niet gelijk te staan aan schaalvergroting. Dat laten we hier zien.”

Race tegen de klok

Verduurzaming in de varkenshouderij lijkt op dit moment een race tegen de klok te worden en De Hoeve is wellicht het voorbeeld dat de toekomst voor varkensboeren niet louter somber hoeft te zijn. De boeren klagen dat de provincie wel deadlines naar voren haalt, maar dat de innovatieve stalsystemen er nog altijd niet zijn. De concepten van De Hoeve zijn zo goed als klaar, maar dan rest nog een lange weg naar officiële erkenning. Eerst moeten over langere tijd metingen worden verricht om de emissiefactor vast te stellen. „Voorjaar volgend jaar moet het zover zijn”, denkt Verhoeven. „Dan kan elke varkenshouder ermee aan de slag.”

De sector wacht echter niet op dat moment. In Valkenswaard komen voortdurend adviseurs, bedrijven en kennisinstellingen over de vloer om een en ander met eigen ogen te zien. Uit binnen- en buitenland. De Hoeve kan geen patent aanvragen op de innovaties, zo is afgesproken met de provincie. „We moeten en willen onze kennis delen. Dat doen we ook actief. Daarom hoort bij dit soort ‘open innovatie’ ook subsidie.”

Ondertussen wordt ook al nagedacht over het volgende onderzoek. Want innovatie houdt nooit op. De Hoeve gaat zich intensief bezighouden met het couperen van varkensstaarten. Hoe kan dat voorkomen worden? Verhoeven: „Als de omgeving van het varken verder verbetert, is het wellicht mogelijk het couperen achterwege te laten. Dat wordt de uitdaging in het volgende project.”