Van Dam: geen toekomstperspectief voor 60 procent varkenshouders

„De toekomst van de landbouw in Nederland kan alleen maar een duurzame zijn. De agrarische sector heeft alleen maar toekomst als er rekening wordt gehouden met de natuur”, zegt Van Dam. 

Van Dam vindt de focus op prijsconcurrentie een doodlopende weg. „Als je, je als ondernemer en als sector jarenlang maar op één marktpositie hebt gericht - op het zo efficiënt mogelijk op prijs concurreren - dan ben je ongelooflijk kwetsbaar voor precies datgene wat we de afgelopen twee jaar hebben gezien: fluctuaties in het internationale prijsniveau.”

De overheid kan de boer daar niet tegen beschermen, stelde hij. „Het antwoord is niet: meer subsidie en minder maatschappelijke eisen. Dat klinkt misschien aantrekkelijk voor de korte termijn, maar het is geen realistisch toekomstscenario. Over vijf, tien of twintig jaar zal Nederland de prijsconcurrentie niet meer aankunnen met landen waar land en arbeid goedkoper zijn, en met minder maatschappelijke eisen.”

60 procent varkenshouders verdwijnt 

De beste bescherming tegen die prijsfluctuaties en lage prijzen krijgt de ondernemer door zich te onderscheiden in de internationale markt, vindt de staatssecretaris. Van Dam schat in dat er voor 60 procent van de varkenshouders in Nederland geen toekomstperspectief meer is.

„We hadden die situatie misschien kunnen voorkomen als er eerder was nagedacht over de vraag hoe de toekomst eruit zou moeten zien,” stelde Van Dam. „Maar ik denk toch dat het nog niet te laat is om de duurzame varkenshouderij een goede toekomst te bieden, waar internationaal wordt geconcurreerd op kwaliteit, dierenwelzijn en duurzaamheid.”

Hij ziet de vraag naar meer duurzaamheid en dierenwelzijn toenemen in de wereld. „We zien eigenlijk wereldwijd dezelfde trends: in Europa, in de VS en in Azië.”

Geen criminele sector

Maar die overgang naar duurzaamheid moet geleidelijk worden ingezet, vertelde hij. Hij haalde daarom flink uit naar de bijdrage van de PvdD in het debat. „Uit de bijdrage van de beide leden van de Partij voor de Dieren kreeg ik soms het idee dat we het over een criminele sector hebben in plaats van over een economische sector.”

„Het is een sector van mensen die gewoon keihard werken om hun brood te verdienen en die zijn terechtgekomen in een systeem waarvan velen zelf ook zeggen dat ze het best anders zouden willen, maar dat ze wel hun boterham moeten verdienen. De verandering die je daarin wilt, gaat stap voor stap.”

Stap voor stap

„Mevrouw Ouwehand en mevrouw Thieme zeggen hier al tien jaar lang dat er morgen een einde moet komen aan wat zij de bio-industrie noemen. De realiteit is dat heel veel van de ondernemers over wie zij spreken, de afgelopen jaren een inkomen hebben gehad op of soms onder het niveau van het minimumloon.”

„Als je tegen die mensen zegt "u moet morgen veranderen en ik steek geen hand naar u uit om u daarbij te helpen", dan is dat geen reële boodschap. De reële boodschap is: ja, de samenleving verwacht verandering, maar wij realiseren ons ook dat u in een moeilijke markt in Nederland opereert en in een moeilijke internationale markt. Veel van hen produceren namelijk voor de export. Als wij die verandering willen, dan zal dat stap voor stap moeten gaan”, volgens Van Dam.