Video: 'Geef sector ruimte en tijd voor maatregelen'
Deze oproep deed NVV-voorzitter Ingrid Jansen maandagavond 24 januari tijdens de themabijeenkomst ‘Varkenshouderij en Gezondheid’, die de NVV samen organiseerde met LTO Varkenshouderij. Jansens oproep werd gesteund door VVD-Kamerlid Helma Lodders, die tijdens de avond optrad als discussieleider, en VGO-onderzoeker en spreker tijdens de avond, Dick Heederik. Dat maakte de NVV dinsdag 24 januari in een persbericht bekend.
Tijdens de bijeenkomst stond het onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) centraal, alsmede het onderzoek Ammoniak in Nederland dat het vakblad V-Focus heeft laten uitvoeren. Advocaat Paul Bodden van Hekkelman Advocaten ging in op wat het VGO-onderzoek juridisch betekent voor de varkenshouderij.
Gezondheidsrisico’s voor omwonenden
Dick Heederik, die meewerkte aan het VGO-onderzoek, ging in op de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van veebedrijven. Heederik gaf aan dat een varkensbedrijf niet per se betekent dat omwonenden worden blootgesteld aan gezondheidsrisico’s.
„Neem Hepatitis E. Dat komt weliswaar bij varkens voor, maar het heeft geen enkele relatie met besmettingen bij mensen die in de buurt wonen van een varkenshouderij”, stelde hij. „Sterker nog, het aantal besmettingen van mensen met Hepatitis E is in stedelijke gebieden exact hetzelfde. Er is dus geen directe relatie met wonen naast een varkensbedrijf.”
Hetzelfde geldt volgens hem voor vee-gerelateerde MRSA. „Ook voor deze bacterie is geen enkele aanwijzing dat die zich zomaar verspreidt onder omwonenden van een varkensbedrijf.”
Fijn stof
Wel blijft fijn stof volgens Heederik een groot punt van aandacht. Het VGO-onderzoek toont volgens hem aan dat hoe extremer de veedichtheid in een gebied, hoe minder de longfunctie is, vooral bij mensen met longaandoeningen. „De aanwijzingen zijn sterk dat dit met endotoxinen te maken heeft.”
Een kanttekening is wel, dat er tijdens het VGO-onderzoek alleen is onderzocht op plekken met veel veebedrijven. Dit zijn bovendien niet per se varkensbedrijven.
Meer onderzoek nodig
Varkenshouder Willie van Gemert vroeg Heederik of er is onderzocht of luchtwegaandoeningen in dezelfde trend zijn gedaald met de aanzienlijke ammoniakreductie sinds 1993. Volgens Heederik is dat niet te doen, omdat de elektronische registratie van medische gegevens nog niet zo lang bestaat.
Heederik bevestigt dat er meer onderzoek nodig is om tot harde conclusies te komen. Hij adviseert de varkenshouderij de regie in handen te houden en een visie te ontwikkelen hoe met de problematiek om te gaan. „Ga niet achterover leunen en anderen laten zeggen wat je moet doen.”
Met antibioticareductie heeft de sector volgens hem op eigen kracht al veel bereikt. „Deze fijn stof problematiek is echter wel iets ingewikkelder en vraagt om aanpassingen.” Daar moet de varkenshouderij volgens hem de gelegenheid voor worden gegeven.
Vraagtekens bij VGO-onderzoek
Onderzoeksjournalist Geesje Rotgers van het Vakblad V-Focus blijft haar vraagtekens houden bij het VGO-onderzoek. „Binnen de wetenschap is er geen consensus over de relatie van fijn stof uit de veehouderij tot gezondheid van de bevolking. Er zijn ook wetenschappers die er anders over denken. Alleen zij krijgen geen podium.”
Rotgers deed zelf ook onderzoek naar gezondheidsklachten door fijn stof. „Uit mijn data blijkt juist dat COPD en longkanker het meest voorkomen in gebieden met de minste intensieve veehouderij.”
‘VGO-onderzoek wel goed’
Heederik is het niet eens met de scepsis van Rotgers over het VGO-onderzoek. „Ik sta voor de kwaliteit van dit onderzoek en zal dit ook met hand en tand verdedigen.” De onderzoeker snapt wel dat varkenshouders zich door eenzijdige berichten steeds in een hoek gedrukt voelen. „Maar wij geven in het VGO-onderzoek zelf de beperkingen aan en staan er heel genuanceerd in. Ik hoop dat daardoor vertrouwen ontstaat.”
Kamerlid Helma Lodders meent ook dat de varkenshouderij de gelegenheid moet krijgen om zelf maatregelen te treffen. „De sector is altijd een goede partner gebleken en neemt verantwoordelijkheid. Kijk naar het Actieplan Vitale Varkenshouderij. Dat verdient lof en waardering.”
Omgevingswet
Advocaat Paul Bodden waarschuwde dat de Omgevingswet gemeenten en provincies ruimte gaat bieden om uitbreiding van varkenshouderijen op basis van het voorzorgsbeginsel tegen te houden.
Kijk voor een video-impressie van deze avond op de website van de NVV.
