Verwijder de obsessieve bijter en zorg voor een vangnet!
„Bijtgedrag komt vaak voort uit ongenoegen. Alleen al door het gedrag van een varkens je beter te realiseren kun je veel problemen voorkomen.” Die mening heeft Onderzoekster Anita Hoofs van Wageningen Livestock Research.
Ze besprak de belangrijke kenmerken van het varken. “Voor varkens is zelfs voorspelbaarheid belangrijke. Een vrouw betreedt de kraamafdeling meestal anders dan haar echtgenoot. Zelfs dat stukje stress door andere geluiden kan al tot staartbijten leiden bij de biggen. En volgens Hoofs is ‘jong geleerd, oud gedaan’. “Als je dus bij de opleg in de biggenafdeling krassen op oren en flanken ziet, is dat het teken dat er iets mis is.”
Ademhalingen
De onderzoekster raadde de varkenshouders ook aan om eens op de ademhaling van hun dieren te letten. Afwijkingen hierin zijn een signaal dat er iets mis is. Zo heeft een big de geboorte 50-60 maal per minuut. Bij 10 weken 21-40; bij 20 weken 30-40; en bij 26 weken 25-35 maal. Zeugen hebben normaal 13-18 ademhalingen per minuut.
Sociale vaardigheden
Het spelgedrag ontwikkelen bij jonge biggen is van groot belang. Hiermee leren ze sociale vaardigheden aan om die in volwassenheid toe te passen. Oefenen met soortgenoten is belangrijk voor de rest van hun leven. Goede hokverrijking is een zeer belangrijke factor in de strijd tegen staartbijten. Zo ziet Hoofs in de praktijk nog wel eens onjuist geplaatste en onvoldoende eetgelegenheid of schort het aan de hoeveelheid water. „En ook dat leidt tot bijtgedrag.” Wat Hoofs mag de thermostaat op de varkenshouderij omlaag en mag de ventilator harder draaien. „De comfortzone qua temperatuur bij het varkens is heel groot. Als het te warm is, wordt een mens ook vervelend. Dat is bij biggen en vleesvarkens net zo. En die gaan elkaar bijten.”
Drie types bijters
Het aardige was dat ze de indeling in types bijters benoemde: De ‘tweetrapsbijter’, die sabbelt, beschadigt en doorgaat. Dan is er de ‘plotseling gewelddadige bijter’, die uit agressie of frustratie bijt doordat hij niet bij zijn voer of ligplaats. Het ergste soort is de ‘obsessieve, fanatieke bijter’. Die zoekt continu staarten. Vaak zijn weer de lichtere dieren met sociaal afwijkend gedrag. Volgens Anita Hoofs is aparte opvang van dit laatste soort belangrijk om een bijtuitbraak te voorkomen. Verder is het incidenteel aanbieden van - onbekend – hokverrijkingsmateriaal beter dan continue beschikbaarheid. Hiervoor gebruikte de onderzoekster de term ‘vangnet’ zoals die ook toegepast werd in het demonstratieproject op VIC Sterksel: een aardappelmand met luzernestro. En extra bijttouwen.
Jerrycan met luzernestro
Een twaalftal varkenshouders had afbeeldingen van oplossingen aangeleverd in de strijd tegen staartbijten. Dit op verzoek van de organisatie. Varkenshouderij Tijs uit Heeten ging met de eer strijken. Zij leverden een aantal voorbeelden van hokverrijkingen die ze gebruiken. Meest innovatieve was een met luzernestro gevulde plastic jerrycan met onderin grote gaten. Die hangen ze aan een ketting in het hok, zodat de varkens hier het luzernestro uit kunnen trekken.
Voor meer ideeën over verrijkingsmateriaal adviseerde de onderzoekster eens te kijken op de site http://www.playingwithpigs.nl/. Hier staat een aantal echt bijzondere 'speeltjes'.
