200 miljoen voor warme sanering
Dat was het meest opvallende landbouwpunt in het regeerakkoord dat dinsdag werd gepresenteerd. Maar ondanks deze warme sanering zet het kabinet niet in op een kleinere veestapel om aan klimaatdoelstellingen te voldoen. De landbouw moet broeikasgasemissies met 3,5 Mton gaan verminderen, maar dat moet niet gebeuren door krimp van de veestapel. Dat zou het probleem enkel verplaatsen naar het buitenland. Het kabinet zoekt de oplossing eerder in technische maatregelen die tot minder methaanuitstoot moeten leiden.
Een tweede opvallend punt is dat het kabinet voor eind volgend jaar al het aantal stalbranden wil hebben verminderd. Samen met verzekeraars en ketenkwaliteitssystemen wil het komen tot verplichtingen voor boeren om knaagdieren te bestrijden en periodiek het electrisch systeem te keuren.
Markt
Ook neemt het kabinet Rutte-III stappen om de marktpositie van boeren te verbeteren en de ongelijke verhoudingen in de keten tegen te gaan. De Mededingingswet wordt zo aangepast dat boeren mogen samenwerken.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) krijgt een speciaal team om geschillen in de keten te beslechten, en de organisatie moet erop toezien dat als afnemers bovenwettelijke eisen stellen aan boeren, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid of dierenwelzijn, dat die boeren daarvoor hogere prijzen ontvangen. Branche- en producentenorganisaties kunnen de overheid vragen AVVs af te sluiten, om zo bijvoorbeeld onderzoek te financieren of duurzame standaarden te implementeren.
Klimaat en milieu
Met een Nationaal Klimaat- en Energieakkoord wil de regering een stip op de horizon zetten: 49% minder uitstoot in 2030. Dit geeft zekerheid aan bedrijven en creëert een platform voor innovatie en om met elkaar in gesprek te blijven. De broeikasgasemissies in de landbouw moeten met 3,5 Mton afnemen. Het kabinet gaat hierover met de sector in gesprek. De nadruk ligt hierbij op technische maatregelen, niet op minder dieren.
Dit moet onder andere gebeuren door een reeks maatregelen die moeten leiden tot vermindering van de methaanuitstoot. Waterschappen en boeren moeten gaan experimenteren met flexibel peilbeheer en onderwaterdrainage. Er komt een praktijkonderzoek om te kijken of de methaanemissie uit mestopslag omlaag kan. Ook slimmer landgebruik en het gebruik van kassen als energiebron moet de emissie omlaag brengen.
Agrarisch natuurbeheer in de directe omgeving van Natura2000-gebieden zou een bijdrage kunnen leveren aan minder intensief landgebruik en zo aan de klimaatopgave en aan natuurherstel. Boeren die hieraan meedoen moeten daarvoor compensatie krijgen.
Europa
Het kabinet wil zo efficiënt mogelijk voldoen aan Europese eisen. Het streven is naar een gelijk speelveld met zo min mogelijk ‘nationale koppen’. Het kabinet gaat ook een inventarisatie maken naar de verschillen in implementatie van Europese richtlijnen (Kaderrichtlijn Water, Natuur- en Habitatrichtlijn, NEC-richtlijn) in Nederland en het buitenland.
Het heeft geleerd van de fosfaatoverschrijding en het fosfaatreductieplan; in het regeerakkoord staat: „Het niet tijdig voldoen aan EU-normen dwingt tot hard ingrijpen met soms vergaande gevolgen voor individuele bedrijven.” Het kabinet wil een nieuw fosfaatreductieplan voorkomen, daarom wil het met de sector langetermijnopgaven inventariseren en samen actieplannen opstellen. In die plannen moet versterking van kringlooplandbouw en bodemvruchtbaarheid een plaats krijgen. Het kabinet zet in op een hervorming van het GLB na 2020. Dat moet minder gericht zijn op inkomensondersteuning en meer op innovatie, duurzaamheid, voedselzekerheid en –veiligheid. Daarnaast moet het de landbouw meer crisisbestendig maken, o.a. door boeren meer ruimte voor samenwerking in de markt te bieden.
