Column: Markt en Vlees: Export maakt het verschil

Afgelopen week tijdens de thema avond veel opgestoken van de vleesdemonstratie. Hoe komt een kilo varken van 1,40 euro op een winkelprijs van 7,00 euro? Wat gebeurt er met onze varkens nadat we ze als boer uitgezwaaid hebben? Betreffende vlees en markt een eigen boerenimpressie vol met cijfers en feiten.

Vlees

Vleesspecialist Ad van Kasteren liet uitgewerkte sheets zien voor zowel regulier als conceptvlees. Slacht- en verwerkingskosten, verliezen en verkoopbaar vlees, grossier- en kostprijzen vlogen over het scherm. Na afloop hebben we een tijd nagepraat en na de avond heb ik me er nog wat verder in verdiept. Discussies over vleesprijzen en marges komen vaak niet veel verder dan die van de eigen Hollandse supermarkt, zie deze week Radar, maar ook de kiloknaller- en andere hot items.

Met een ‘verbruik’ van 41 kg. varken per hoofd van de bevolking lijkt het alsof we voor elke Nederlander bijna een half karkas moeten produceren. De werkelijke hoeveelheid op het bord is echter niet groter dan ongeveer 25 kg., hiervan gaat 21 kg. ‘consumptie’ de mond in en er gaan enkele kilo’s botten richting vuilnisemmer. Wetende dat een grote slachterij alles van het hele varken vermarkt en niets weggooit, slaan we jaarlijks hooguit een kwart varken per inwoner in.

Met bijna 17 miljoen Hollanders kopen we slechts 17 procent van de eigen varkensproductie, 10 tot 15 procent gaat via de supermarkt. Wel zijn de supers 7 tot 8 miljoen varkens, 30 procent van de Nederlandse productie, nodig om voldoende gewilde winkelartikelen te kunnen plaatsen. Je kunt immers niet het volledige varken uitsnijden aan bijvoorbeeld varkenshaas. Er gaat weliswaar een groot deel van de productie al levend als big of varken de grens over, andersom wordt er echter ook veel vlees geïmporteerd.

Markt

In Nederland produceren we ongeveer 25 miljoen varkens, daar waren we 30 jaar terug nog 1,2 miljoen zeugen voor nodig, enkele jaren terug nog 1 miljoen en over een aantal jaren nog slechts 0,8 miljoen zeugen. De grote krimp in zeugen heeft tot heden nog niet geleid tot productiebeperking. De invloed van schaalvergroting en productieverhoging is enorm. Met 100 zeugen per bedrijf was je vroeger nog 12.000 bedrijven nodig, met 800 zeugen op korte termijn nog 1.000 zeugenbedrijven.

Niemand is blind voor genoemde opschaling in bedrijfsgrootte en productie, welke er toe geleid heeft dat in tientallen jaren tientallen duizenden varkensbedrijven gestopt zijn. Het FarmFocus plan betreft vrijwillige opkoop en zal veel minder bedrijven aangaan dan de aantallen die we eerder met droge ogen uitzwaaiden. Wetende dat bij niets doen de sanering even koud zal blijven, zijn de meeste tranen tegen het plan krokodillentranen en niet geplengd op basis van feiten en cijfers.

Nederlandse varkenshouders zien graag dat Nederlandse supermarkten alleen hun vlees verkopen. Voor andere landen geldt exact hetzelfde, Duitsland ‘5xD’, ‘Buy British’, om over de Fransen maar te zwijgen. Nederlandse supermarkten kunnen bij uitsluitend Nederlandse inkoop maximaal 30 procent van onze varkens voor de helft aan courante delen verkopen, de andere helft minder courante delen moet naar elders. Met 70-80% gaan we dan nog steeds de strijd aan op de exportmarkt.

Vlees en Markt

Kort bij huis is er genoeg interessante exportmarkt, helaas hebben deze landen zelf ook meer dan genoeg varkens die voor veel minder geld geproduceerd worden. Daarnaast voornoemde chauvinistische trekken die ons zelf ook niet vreemd zijn. Op de verre exportmarkten spelen concepteisen geen rol en voor de grote bulkmarkt ligt onze kostprijs veel te hoog. In Nederland produceren we volgens het POV nu al 19 eurocent per kilo duurder dan het gemiddelde van de EU.

Het ligt niet aan onze varkens of aan onze boeren, wel aan de postzegel waarop we leven, samen met 17 miljoen anderen. Productie- en kostprijsvoordelen zijn volledig verdampt. Samengevat zijn we als Nederlandse varkenshouders internationaal gekend en tot veel in staat, maar met zijn allen bij een kleinere Nederlandse varkensstapel gebaat. Een vrijwillige opkoopregeling is niet onbekend vanuit het verleden, zal zeker leiden naar een gezondere toekomst na een kwakkelend heden.

De aftrap van de Pig Business thema-avond Markt en Vlees is vanavond om 18:45 uur in de showroom van Ons Boerenerf, Banendijk 5, 6034 SV in Nederweert-Eind. De toegang voor varkenshouders is gratis.

Bron: FarmFocus