Nauwelijks incidenten dierenwelzijn tijdens hitteperiode 2020

Er is nergens door de NVWA geconstateerd dat er diertransporten plaats hebben gevonden bij temperaturen boven de 35 graden. In 16 gevallen is wel geconstateerd dat ondanks de genomen maatregelen er bij aanvoer op het slachthuis sprake was van onacceptabele hittestress. Dat heeft in enkele gevallen bij aanvoer van één varkenstransport en bij meerdere pluimveetransporten tot interventies van de NVWA geleid.

Dit schrijft minister Carola Schouten in een brief aan de Tweede Kamer. De NVWA kreeg tijdens de hitteperioden in 2020 bijna 400 hitte gerelateerde meldingen over dieren op veehouderijen of tijdens transport. Bij 57 procent van de ontvangen meldingen heeft de NVWA een vervolgactie ingezet, bestaande uit telefonisch contact met de houder en/of fysieke inspecties op de gemelde locatie.

Wakker Dier

Een deel van die meldingen kwam voort uit het Meldpunt Hittestress dat Wakker Dier had opgericht. Hoewel Schouten dit initiatief zegt ‘te waarderen’, drukt ze iedereen op het hart om meldingen te doen bij de NVWA. „Alle ontvangen meldingen worden beoordeeld alvorens risico gebaseerd uit te zetten voor een fysieke inspectie. Ook de kwaliteit, zoals vermelding van een nauwkeurige locatie van een melding, is onderdeel van de boordeling of een fysieke inspectie noodzakelijk is.”

Transport en slacht bij hitte

Over het algemeen blijkt dat de regels voor het vervoeren van dieren en de afspraken die in het Nationaal Plan veetransport bij extreme temperaturen (hitteprotocol) zijn gemaakt, de afgelopen hitteperiode goed zijn nageleefd.

Bij controles op slachthuizen bleek dat deze waren voorbereid op het extreme weer. Naast de mogelijkheid om onder de schaduw van een afdak te wachten hadden veel slachthuizen ventilatoren en vernevelingsinstallaties geïnstalleerd of andere technische aanpassingen uitgevoerd om de temperatuur te verlagen.

Ook hadden veel slachthuizen slachttijden aangepast zodat er tijdens de heetste uren geen dieren aangevoerd hoefden te worden. Daarbij zijn ook de door de NVWA (en KDS) keuringstijden voor de keuringen van dieren voor en na de slacht (zogenoemde AM en PM keuringen) aangepast.

Nationaal plan

In de bespreking van de ervaringen gedurende deze zomer met de betrokken partijen bij het Nationaal plan onderschreven alle partijen het geschetste beeld. Er is geen aanleiding om het Nationaal plan drastisch te herzien. Wel zal op enkele aspecten nog verder apart gesproken worden over bijsturing, zoals afstemming over welke app te gebruiken bij het voorspellen en vaststellen van de temperatuur, en de lessen die getrokken kunnen worden uit het recente BuRO advies over hittestress bij het transport van varkens en pluimvee.

Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek (BuRO) heeft op verzoek van de directie Handhaven van de NVWA onderzoek uitgevoerd naar welzijnsrisico’s bij het transport van vleesvarkens en vleeskuikens onder (extreem) hoge temperaturen. Zij hebben daarbij uitgewerkt welke dierindicatoren kunnen worden gebruikt om het welzijn te bepalen.

De aanbevelingen die worden gedaan – het verplichten van mechanische ventilatie bij temperaturen boven de 27 graden en het nemen van initiatief voor verplichte risico-reducerende maatregelen bij lange transporten bij temperaturen boven de 30 graden – zal voor Schouten inzet zijn op EU-niveau. Zij pleit daarbij voor betere regels ten aanzien van diertransporten bij extreme temperaturen.

Hitteplatforms

Wat betreft de veehouderij zit LTO momenteel in de laatste fase van de ontwikkeling van hun Hitteplan 2.0 dat zij samen met veehouders en dierenartsen hebben opgezet. Dit plan biedt praktische tips voor veehouders om hun dieren op hete dagen te beschermen. Daarnaast heeft LTO enquêtes uitgevoerd onder boeren en ketenpartijen en neemt het de organisatie van diverse hitteplatforms op zich: een jaarlijks overleg tussen veehouders, klimaatspecialisten, dierenartsen, voerleveranciers, stallenbouwers en de overheid om samen de afgelopen zomer te evalueren en adviezen te herijken. Begin november wil LTO voor de eerste keer de hitteplatforms per sector samenbrengen.

Wettelijke meldplicht

Ondanks dat er deze zomer voor zover bekend geen incidenten zijn geweest met betrekking tot sterfte van dieren door de uitval van ventilatiesystemen in stallen, wordt op dit moment gewerkt aan de invulling van de wettelijke meldplicht bij sterfte als gevolg van hitte. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheden voor het concretiseren van regelgeving met betrekking tot alarm- en noodsystemen om zo de veiligheid te blijven waarborgen en meer handvaten te bieden voor handhaving.

Het streven is dat deze regelgeving voor komende zomer in werking treedt. Dit najaar evalueren de EU-lidstaten de diverse werkwijzen in het toezicht om geen transporten met een transporttijd van meer dan acht uur toe te staan als de voorspelde temperatuur onderweg boven de 30 graden is