Rusland nieuwe grootmacht in de varkenssector?
Van een land dat jarenlang aan een importinfuus hing, is niks meer over. Dat laten ook de laatste cijfers zien van het Russische ministerie van Landbouw: In 2013 importeerde Rusland nog meer dan 1 miljoen ton en dat is gedaald tot 90.500 ton in 2019. In 2020 ging er 10.500 ton varkensvlees naar de Russen. Ondertussen steeg de productie daarentegen vanaf 2010 met 68 procent.
In totaal telt het land nu ruim 25 miljoen varkens waarvan 3,4 miljoen zeugen. In 2019 waren dit er nog 23,6 miljoen waarvan 3,1 miljoen zeugen. De cijfers staan in een rapport uit september 2020 van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) dat Pig Business kreeg aangeleverd door de Nederlandse Landbouwraad in Moskou. Een vergelijking: uit de laatste cijfers van Eurostat blijkt dat de EU in totaal zo'n 143 miljoen varkens telt. De varkensvleesproductie in Rusland is vooral ondergebracht bij een twintigtal grote en professionele bedrijven die in totaal zo'n 70 procent van de totale productie verzorgen. De rest wordt door kleinere bedrijven en backyard farms gedaan.
Weinig tussenschakels
Miratorg is de grootste vleesproducent van het land; naar eigen zeggen is 1 op de 10 kilo varkensvlees dat in het land wordt gegeten afkomstig van het bedrijf. De producent, die ook rundvlees- en pluimveeproductie doet, kent weinig tussenschakels. Bedrijven doen het hele proces – van de opfok tot de slacht – zelf; de zogenoemde verticale integratie. Volgens Matz Beuchel, analist animal protein bij de Rabobank, is dat ook de kracht van die grote bedrijven. „In Nederland zien we inmiddels wel meer ketensamenwerking maar in Rusland gaat dit nog verder en vallen alle schakels onder één bedrijf."
Robert Hoste, econoom varkensproductie bij Wageningen Economic Research (WUR) vult aan: „Die sterke integraties maken gebruik van westers management en dat is ook onmisbaar. Danbred, Topigs Norsvin enzovoort brengen allemaal kennis naar het land toe. Daarmee hebben ze een westerse manier van denken binnengekregen."
Inspelen op nieuwe markten
De bedrijven zonder tussenschakels maken volgens Beuchel dat Rusland ook snel op nieuwe markten kan inspelen. „Vietnam heeft AVP en daardoor hebben ze een binnenlands tekort. Je zag dat Rusland gelijk die vraagfactor onderkende en inspeelde op de situatie. Dat is ook weer het voordeel van die grote bedrijven. Door weinig tussenschakels kunnen ze heel snel inschakelen op nieuwe markten. Daarmee zijn ze in de toekomst een sterke speler op de wereldmarkt.”
Hebben we er dan als Nederland een concurrent bij op de Europese markt? Hoste: „De grootschalige industriële aanpak is een van de antwoorden op de groeiende behoefte aan varkensvlees. Als Rusland meer gaat groeien in de zelfvoorzieningsgraad dan kan het op lange termijn zeker een concurrent worden op de Oost-Europese markt. De Russen kunnen simpelweg goedkoper produceren dan wij. In West-Europa wordt vlees met meer dierenwelzijn gevraagd, maar dat is in bijvoorbeeld Polen minder relevant. Daar is gewoon behoefte aan goedkoop vlees en dat mag dan ook uit Rusland komen. Dat is nu nog niet het geval, maar dat risico zie ik zeker."
De econoom vult aan: „Oost-Europa is zwak in varkensproductie en dan met name in de zeugenhouderij. Voor bigproductie heb je focus en vakmanschap nodig. Belgen, Denen, Duitsers en Nederlanders hebben dat in de vingers. We zullen daarom wel biggen blijven exporteren, maar als het gaat om de productie van varkensvlees, dan zouden Oost-Europese landen dat best zelf kunnen. Ze kunnen wel goedkope stallen bouwen en makkelijk aan werknemers komen, maar de inrichting en de organisatie van de keten rondom een slachterij hebben ze niet in de vingers. Dat kunnen de Russen beter dan in Oost-Europa. Ik zie het daarom nog wel voor me dat Rusland het eerste land wordt dat op substantiële schaal varkensvlees gaat exporteren naar Oost-Europa. En daar kan West-Europa alleen tegenop boxen als we onderscheidend varkensvlees leveren, tegen een hogere prijs."
Hoste wijst ook op de verplichte dieridentificatie die de Russen in 2022 willen gaan invoeren. „Dit zijn wel de eisen waar je aan moet voldoen als je een internationale voedselrelatie op wil zetten. Dat heb je ook nodig voor export naar de Europese Unie bijvoorbeeld.”
Lees het hele marktverhaal over Rusland in het vakblad Pig Business van maart, dat op donderdag 4 of vrijdag 5 maart verschijnt. Ontvangt u het vakblad Pig Business nog niet? Vraag dan hier een gratis proefnummer aan. Wilt u een abonnement op vakblad Pig Business? Klik dan hier.
