Retailorganisatie Comeos vindt actie Belgische varkensboeren onaanvaardbaar
Dinsdagmiddag hebben tractoren de ingang van distributiecentra in enkele Vlaamse provincies versperd. De acties van de varkensboeren aan de supermarkten in Oost- en West-Vlaanderen zijn onaanvaardbaar. Dat zegt Comeos die de Belgische supermarkten vertegenwoordigt. De supermarkten zijn niet verantwoordelijk voor de overproductie in de Belgische varkenssector: de oorzaak is te vinden in de internationale markt die de prijzen bepaalt. „We begrijpen dat de Belgische varkensboeren niet tevreden zijn met de huidige situatie”, zegt Hans Cardyn van Comeos. „Echter, het is belangrijk de feiten in deze context goed te bekijken, en de rol die de Belgische supermarkt erin speelt goed te situeren. De realiteit is dat er een structurele overproductie is in de Belgische varkenssector en dat de sector daar vandaag onvoldoende aan werkt om dit op te lossen. 75 procent van de varkensproductie gaat naar het buitenland. De prijs wordt daardoor dus niet hier bepaald, maar internationaal. De supermarkten hebben daar geen invloed op. Nu de export in de problemen komt en de varkensboeren hun vlees niet meer in het buitenland kunnen verkopen, wordt naar de retailsector gekeken, en dat is volgens Comeos niet correct in deze huidige context.”
Geen prijsafspraken mogelijk
Volgens Comeos zijn prijsafspraken wettelijk niet mogelijk. „Het is ook een feit dat prijsafspraken tussen retailers onderling wettelijk verboden zijn, door de mededingingswetgeving”, zegt Cardyn. „Dus zelfs als supermarkten zouden willen, zou het niet mogen: we kunnen enkel de markt laten spelen. Als de prijzen kelderen omdat de boeren niet meer kunnen exporteren, is dat niet de schuld van de supermarkt.” Comeos benadrukt dat ze bondgenoot van de varkensboeren zijn en willen blijven. „Vandaag is 97 procent van het verse varkensvlees dat we verkopen in onze supermarkten van Belgische origine. We zijn de beste partner voor de varkensboeren, we ondersteunen hen maximaal. We hebben vorige maand samengezeten om onze steun verder uit te spreken. We blijven ook open voor constructieve dialoog.”
Buitenland
Maar de grote uitdaging komt van het buitenland, zo zegt Comeos. „De markt van de maaltijdboxen is door corona verdrievoudigd”, zegt Cardyn. “Die markt wordt gedomineerd door buitenlandse spelers. In de maaltijdbox van die buitenlandse spelers zit namelijk 0 procent Belgisch vlees. Dat moet aanzetten tot de nodige bezorgdheid samen met de uitdaging van de algemeen dalende varkensvleesconsumptie (-10 procent sinds 2012, het corona-jaar buiten beschouwing gelaten en zelfs -30 procent over een periode van 50 jaar). We roepen de varkensboeren dus op om de echte uitdagingen aan te pakken in plaats van de retail als zondebok aan te duiden.”
Harde taal
Bij de landbouwers klinkt een ander verhaal. Bart Vergote, voorzitter varkenscommissie, spreekt harde taal. „Zonder schuldbesef blijven de retailers alle verantwoordelijkheid rond duurzame samenwerkingsvormen met onze boeren van zich afschuiven. Zonder schuldbesef blijft de retailsector de primaire producenten verder uitpersen. Kortom, de retailsector in de 21ste eeuw zijn eigenlijk hedendaagse slavenhandelaars. We beseffen het heel goed: dit zijn harde woorden. Maar wij horen deze woorden elke dag bij onze Vlaamse landbouwers. En ongelijk kunnen we hen niet geven.”
Kritiek
Het is niet de eerste keer dat er kritiek luidt, zegt Vergote. „Toen we deze zomer ons ongenoegen uitten richting Albert Heijn en Aldi, en bij uitbreiding aan de volledige retailwereld, dit rond de prijsvorming in hun winkels, kregen we bijna steeds volgende uitleg: ,Helaas, het zijn niet wij, maar het is de marktwerking en de concurrentie die zorgt voor de prijsvorming’.” Dit is een flagrante leugen. Het is de strijd om de laatste consument die uit haar voegen barst. Op elke hoek van de straat vind je niet een, maar meerdere grootwarenhuizen, elk op zoek naar klanten. De jacht op klanten wordt gevoerd met stuntprijzen op verse producten. Dit is enkel mogelijk door de primaire producent als slaven te behandelen.”
Criminele praktijken
Voor ABS is het over. „Het is genoeg geweest”, zegt Bart Vergote, voorzitter varkenscommissie. „Meer dan genoeg! Ons geduld is op. De retailsector heeft haar tijd gehad om gemaakte fouten recht te zetten. Maar dit gebeurde en gebeurt niet. Ze zetten gewoonweg hun quasi criminele praktijken, of noem het zelfs lijkpikkersgedrag, verder. Acties als ‘zaam’, waarmee de retail zichzelf een duurzaam jasje aanmeet, hebben veel weg van een slechte komedie, waarbij zelfs de komiek zijn eigen grappen niet meer leuk vindt. De aanleiding voor onze ABS-actie gaat dus over deze praktijken en gedrag van de distributiesector. De varkenscrisis vandaag toont schrijnend hoe retailers hun aankopers aanzetten de prijs nog verder te doen dalen.”
Ketenoverleg
En daar stopt het niet. „Daarenboven, in het ketenoverleg schuiven ze dan zelfs de volledige verantwoordelijkheid van zich af”, zegt Vergote. „Dat er structureel iets moet veranderen in de varkenshouderij moet iedereen nu, en niet morgen, erkennen. Echter, vandaag is er wel de noodzaak om de Vlaamse varkenshouders te beschermen tegen nog verdere verliezen. De retailsector kan daar al aan tegemoet komen door te starten met enkel aankopen Vlaams varkensvlees aan te kopen (ook voor verwerkt vlees) en de varkenshouder een deftige marge te gunnen. De harde realiteit is dat ze deze malaise (en dit op zowat alle producten) aangrijpen om verdere prijsdalingen te eisen en zelfs te dreigen met aankopen van buitenlandse producten en het volledig links laten liggen van onze Vlaamse kwaliteitsproducten. Onwaarschijnlijk en ongelooflijk!”
Duurzame relatie
ABS verwacht en eist dan ook dat de retailsector een duurzame relatie nastreeft met de ketenpartners. „We eisen dat ze hun steun uitspreken voor de Vlaamse landbouwers en hun producten naar waarde vergoeden in plaats van steeds minder voor deze producten te betalen”, zegt Vergote. „Een crisisbijdrage voor de varkenshouder zou hier niet meer dan verantwoord zijn. De prijs van de melk terug naar boven op te trekken zodanig dat deze terug geloofwaardig is voor onze melkveehouders en de druk verminderd wordt naar de melkerijen. Op een deftige manier omgaan met de kippenboeren. Als je jarenlang eist dat de kip zo goedkoop mogelijk gekweekt moet worden, dan krijg je waar je voor betaalt. Een mea culpa zou op zijn plaats zijn.”
Tekst: Matthias Vanheerentals
Beeld: ABS