Debat landbouwbegroting: ‘Verdienmodel boeren centraal in landbouwakkoord’

Het landbouwakkoord zal gebaseerd zijn op het idee van kringlooplandbouw. „Ik ben ervan overtuigd dat de toekomst van de landbouw daarin besloten ligt”, vertelde hij. „En nu moeten we daarmee doorpakken.” Een goed verdienmodel voor de boeren is daarin ook belangrijk, stelde de minister, omdat zonder verdienmodel de transitie heel moeilijk wordt.

Een belangrijke rol daarin zag hij voor banken en ketenpartijen. „Het is belangrijk dat de keten ook zijn verantwoordelijkheid neemt om te zorgen dat boeren een goede boterham kunnen verdienen”, vertelde hij. „Als dat via de landbouwtafels niet lukt, dan zal de regering daarin maatregelen nemen.” Het ministerie werkt al aan een zogeheten verplichtend instrumentarium, voor het geval dat zou moeten.

Banken en stoffenbalans

Veel vragen over wat de minister nu specifiek wil bereiken, schoof Adema door naar het landbouwakkoord. Hij wilde het proces daartoe niet hinderen door nu al maatregelen aan te kondigen. Dat vertelde hij ook op vragen van Joris Thijssen, die sectorpartijen en banken wilde verplichten om bij te dragen aan het transitiefonds. „Het kan onderdeel zijn van het totale pakket wat wij aan die partijen vragen”, stelde hij, „maar we willen over dat totale pakket spreken, en niet nu al onderdelen daarvan opleggen.”

Een zelfde antwoord gaf de minister op vragen over de stoffenbalans. Dat was ook een onderwerp voor de landbouwtafel, vond hij. Maar hij dacht niet dat dat zo’n instrument al snel in 2023 kan worden ingevoerd. „Dat landbouwakkoord wordt eind maart of begin april gesloten”, rekende hij hardop voor, „en dan kost het nog een paar maanden om de maatregelen die daaruit voortkomen, uit te werken.” De stoffenbalans is een van die maatregelen, vertelde hij, en hij kon niet zeggen of de uitwerking daarvan volgend jaar nog gaat lukken.

Tafels

Verschillende Kamerleden hadden gevraagd welke partijen meedoen met de onderhandelingen over het landbouwakkoord. „Er is een beperkte hoofdtafel”, antwoordde minister Adema, „en daaraan zitten LTO Nederland, Biohui, NAJK, Agractie, LandschappenNL, het IPO en LNV.” Hij had pleidooien gehoord om meer partijen daar aan te laten schuiven, vertelde hij, maar „we moeten ook niet naar een hoofdtafel waar veertig partijen aan zitten, want we moeten wel tot een akkoord komen.” Als er thema's zijn die over bepaalde sectoren gaan, dan worden de belangenbehartigers wel uitgenodigd om mee te praten aan de hoofdtafel.

Tegelijk moet er ook niet teveel naar die hoofdtafel worden gekeken, stelde hij, want die heeft maar een beperkte functie. Het werk aan voorstellen en ideeën zal gebeuren aan de zijtafels, en daar schuiven meer partijen aan, De vakbonden, bijvoorbeeld. Aan die zijtafels zullen ook sectorspecifieke beslissingen worden genomen. „Aan de hoofdtafel worden knopen doorgehakt”, vertelde hij, maar die beslissingen komen vervolgens ook weer bij de zijtafels terecht, waar partijen daarop hun visie kunnen geven. „Natuurlijk is het niet zo dat de hoofdtafel maar even beslist en de zijtafels voor verrassingen stelt.”

Iedereen wil aan de hoofdtafel zitten, vertelde Adema, want ze denken dat het daar allemaal gebeurt. „Ze vergissen zich, maar dat denken ze wel.”