Varkenshouderij en tomatenteler de perfecte combi voor mest en CO2

Door de kansen en de knelpunten van een cross-over tussen glastuinbouw en varkenshouderij te schetsen willen de onderzoekers met stakeholders in dialoog komen. Zij willen dan samen een consortium oprichten voor gerichte R&D in een publiek-private-samenwerking.

Glastelers gebruiken meststoffen in hun teelt. Nu vaak nog kunstmest die geproduceerd wordt in een fossiel proces. Varkenshouders zitten met veel mest die zij momenteel tegen hoge kosten moeten zien te verwerken. Varkensmengmest kan via een biovergister worden verwerkt, waarbij biogas wordt geproduceerd. Biogas kan als brandstof dienen voor bijvoorbeeld een warmtekrachtkoppeling (WKK) om warmte en elektriciteit te produceren. Veel glastuinders gebruiken een WKK op eigen bedrijf voor de energievoorziening, maar deze verbruiken momenteel voornamelijk aardgas.

Biogas kan ook opgewerkt worden tot aardgaskwaliteit, waarbij tevens CO2 kan worden geoogst. Verder blijft er na vergisting van varkensmengmest een digestaat over, wat als organische meststof kan worden ingezet of verder kan worden opgewaardeerd in (anorganische) concentraten die als kunstmestvervanger kunnen dienen. Op deze manier vormt varkensmengmest een waardevolle grondstof, waaruit energie, CO2 en (an)organische meststoffen kunnen worden geproduceerd.

Tomaat, hoge meststoffenbehoefte

De onderzoekers wijzen erop dat een recente ontwikkeling (centrale mestverwerkingspunten) voor opschaling kan zorgen. De onderzoekers kijken naar of vraag en aanbod overeenkomen en of de varkensmest geschikt is voor in de kas. Daarbij pakken ze het grote gewas tomaat, goed voor circa 1900 hectare glas in Nederland. Tomaat heeft een relatief hoge meststoffenbehoefte in vergelijking met andere kasgewassen.

De onderzoekers wijzen er aan de hand van cijfers op dat de gehele Nederlandse tomatenteelt ruim kan worden voorzien van nutriënten die aanwezig zijn in de jaarlijkse productie van varkensmengmest. De vraag naar N, P en K vanuit de tomatenteelt behelst respectievelijk 4,3 procent, 2,6 procent en 10,2 procent van de totale nutriënten die digestaat van varkensmengmest bevat.

Centraal mestverwerkingspunt

Niet alleen de tomatenteelt, maar de hele glastuinbouw in Nederland zou vanuit varkensmest van N, P en K voorzien kunnen worden. Daarbij moet varkensmest wel volledig omgezet kunnen worden naar geschikte meststoffen. Ook logistiek is er nog wel een uitdaging. Een centraal mestverwerkingspunt bij veel kassen zou handig zijn. Een aandachtspunt bij alle positieve getallen is dat er nog wel het een en ander met het digestaat gedaan moet worden om het geschikt te maken voor in de kas. Dat komt onder meer omdat de meststoffen voor in de kas zeer zuiver moeten zijn en niet teveel natrium mogen bevatten. Bovendien mogen ze het watersysteem van telers niet verstoppen of vervuilen.

CO2 en biogas

De onderzoekers hebben ook gekeken naar in hoeverre kassen voorzien kunnen worden van CO2 uit biovergisters. Ze rekenen daarbij met een centraal mestverwerkingspunt waar 250.000 ton varkensmest samenkomt. Daarmee zou genoeg CO2 opgevangen worden voor 37 hectare tomatenkas (bij een tomatenteelt met een CO2-behoefte van 35 kilogram per m2). Klinkt als niet veel, maar voor kassen die niet geclusterd zijn en nu of in de toekomst niet snel via een leidingnet op CO2 kunnen rekenen kan het wel interessant zijn.

Een uitdaging is nog dat de CO2-vraag van de glastuinbouw niet jaarrond gelijk is, terwijl varkens wel jaarrond mest blijven produceren. CO2-opslag zou dit probleem op kunnen lossen. Wanneer groen gas uit varkensmest ook verbrandt zou worden, komt daar ook CO2 bij vrij. Daarmee komen de onderzoekers uit op genoeg CO2 voor 51 hectare kas, gerekend met 250.000 varkensmest.

Download hier het onderzoek