Aantal zzp’ers groeit gestaag
Veel informatie of specifieke cijfers over het aantal zzp’ers in de landbouw zijn er niet. Het LEI komt binnenkort met een rapportage over de nieuwe trend in de sector, maar nu al meldt het instituut dat één op de drie agrarische ondernemers één of meerdere klussen aan freelancers uitbesteedt. Op 40 procent van de agrarische bedrijven blijft dat beperkt tot minder dan honderd uur per jaar. Op 10 procent van de bedrijven is duizend of meer uur gewerkt door zelfstandigen, terwijl 14 procent van de boeren aangeeft wel eens buiten het eigen bedrijf te werken als zzp’er.
Het zijn dus niet alleen de ‘stoppers’ die voor klussen zelf de boer op gaan, maar ook ondernemers die tijd over hebben en zichzelf verhuren. Dat is ook de ervaring van Peter Baltus, projectleider van Projecten LTO Noord ZZP. „We zien niet alleen de voormalige ‘stoppers’, maar ook vooral de ‘blijvers’. Deze hebben de keuze of zij hun varkenshouderij willen en kunnen uitbreiden of zzp’er worden. Niet alleen als belangrijke financiële basis van hun bedrijf, maar ook voor het verruimen van de blik naast het eigen varkensbedrijf.”
Spreiden van werk
Jan Kreuger uit Woerden is varkenshouder en zzp’er. Naast het varkensbedrijf dat hij samen met zijn vader heeft, werkt hij regelmatig voor andere boeren. Op het eigen bedrijf is voor twee man net iets te weinig werk. Kreuger werkt niet altijd voor andere varkenshouders. „Ik wil risico op besmetting zo veel mogelijk beperken en wanneer het druk is op ons eigen varkensbedrijf, dan is het ook druk op andere varkenshouderijen. Ik werk daarom vaak voor melkveehouders of loonwerkers.”
De keuze voor zzp vindt Kreuger logisch. Hij had al contacten met boeren en het werk kwam vanzelf. „Er is werk genoeg.” Dat het aantal freelancers toeneemt en ook de vraag naar hen stijgt, is niet opvallend. De Zzp’ers vullen het gebrek aan personeel in de varkenshouderij op. Bovendien zijn ondernemers in de tijd van slechtere economische vooruitzichten huiverig om personeel aan te nemen. Er zijn meer voordelen.
Baltus: „De boer kan een zzp’er afrekenen op resultaten. Geen goed resultaat betekent minder verdiensten voor de zelfstandige. Bij ziekte hoeven ze een zzp’er niet door te betalen. Die verantwoordelijkheid is voor hem of haar zelf. Als de klus klaar is, kan de ondernemer zonder problemen afscheid nemen. Als er opnieuw werk is, kan hij eenvoudig er weer eentje aannemen. Zzp’ers inhuren, betekent flexibele arbeid.”
Geen arbeidsverhouding
Nadelen zijn er ook. De scheidslijn tussen zzp’er en loondienst is dun, zeker bij eenvoudige werkzaamheden. Belangrijk is dat er geen baas-werknemer verhouding bestaat, want dat mag volgens de wet niet. Het Zzp’erschap is bedoeld voor het specialistische werk. Baltus wijst ook op de twee verschillende categorieën. Het inhuren van een zelfstandige voor eenvoudige klusjes of voor bepaalde taken met een van tevoren afgesproken prijs. Dat bedrag ligt tussen de anderhalf tot twee keer het bedrag dat wordt ontvangen bij loondienst.
LTO Projecten wil de markt van zzp’ers faciliteren om zo de kennis van ex-landbouwers vast te houden en behouden. Zeker in een periode van te weinig deskundige mensen, ziet de LTO dit als haar taak. „We willen de zzp’ers en boeren ontzorgen. Wij kijken daarom of wij de administratieve zorg van de zelfstandige die buiten het erf werkt, kunnen overnemen door een arrangement met een accountant op te zetten.”
„Het regelen van de administratie blijkt namelijk één van de grootste obstakels. Zij hebben onder meer een Verklaring van Arbeidsrelatie nodig. Deze VAR-verklaring krijgt men als men meer dan drie opdrachtgevers heeft, maar in de landbouw is dat een grijs gebeid, want als een varkenshouder ook zzp’er is dan heeft hij niet altijd meer dan drie opdrachtgevers. Er moeten daarom heldere criteria voor Zzp’ers gesteld worden.”
Om voor anderen te werken, heeft Jan Kreuger een VAR-verklaring, een normale WA verzekering, maar ook arbeidsongeschiktheidsverzekering. Een dergelijke verzekering is voor hem onderdeel van het zzp’er zijn. „Dit is prijzig, maar het wel belangrijk. Als ik nu arbeidsongeschikt raak, wordt het behoorlijk lastig om voldoende inkomsten te ontvangen.”
