Hoekstra ziet geen toekomst in 2030; Rutte IV overleeft negende motie van wantrouwen

Het staat het CDA vrij om opnieuw onderhandelingen te starten, vertelden Sophie Hermans en Jan Paternotte, de fractieleiders van VVD en D66. Maar zij zijn niet van plan om af te stappen van die datum. Hermans wees daarbij nog naar de ijkmomenten in 2025 en 2028 die Johan Remkes in zijn advies had gegeven, maar meer ruimte leek ze niet te zien.

Volgens CDA-fractieleider Pieter Heerma was juist die focus op 2030 de reden dat de hele stikstofaanpak op slot zit. „Door te blijven drammen op 2030 wordt er in de praktijk geen stikstof gereduceerd”, stelde hij. „Dat jaartal is een sta-in-de-weg geworden.” Als het kabinet een andere koers inslaat, dacht hij, kan Nederland daadwerkelijk beginnen met stikstof te reduceren.

„Als CDA het coalitieakkoord wil heronderhandelen zullen wij het gesprek aangaan”, stelde Hermans. „En we zullen de voorstellen die zij doen, dan toetsen. Kunnen we huizen bouwen, wegen aanleggen, natuur beschermen en PAS-melders legaliseren?”

Maar het CDA wil voorlopig niet met die nieuwe onderhandelingen beginnen. De partij wil wachten op de uitkomsten van de onderhandelingen over het landbouwakkoord, de resultaten van de provinciale coalitievorming, en de gebiedsplannen van die provincies.

Cirkelredenering

Volgens vrijwel de hele oppositie is dat uitstel niet mogelijk. Het kan niet dat de ene helft van de regering aanstuurt op 2030 als einddoel, en het andere deel op 2035. Provincies die nu gebiedsplannen moeten maken, wachten op het kabinet om duidelijkheid over de einddatum, terwijl het kabinet - het CDA, in ieder geval - over die einddatum wil onderhandelen nadat de provincies die plannen hebben ingeleverd. „Dat is een cirkelredenering waar je niet uitkomt”, vindt Omtzigt.

Volgens Attje Kuiken en Jesse Klaver spreekt de regering op dit gebied niet met één mond, iets wat staatsrechtelijk wel moet. Zij dienden een motie van wantrouwen in die door vrijwel de hele oppositie gesteund werd. Maar met 59 stemmen voor en 76 tegen, heeft die het niet gehaald.

Het kabinet kan voorlopig blijven zitten, maar de vraag is wat er gaat gebeuren als het CDA die heronderhandelingen opent. Volgens Heerma zal dat voor de zomer gebeuren.

Landbouwakkoord misschien niet in april

Het is niet zeker of in april wel een landbouwakkoord wordt gesloten. Dat vertelde premier Rutte. Maar hij zei wel goede hoop te hebben dat dat akkoord dit voorjaar wel bereikt wordt.

Ook stelde hij dat, ongeacht de einddatum, het kabinet wel snel aan de slag wil met het reduceren van stikstofuitstoot. Het kabinet wil zo snel mogelijk in Brussel toestemming krijgen voor staatssteun; die toestemming is nodig om piekbelasters te kunnen uitkopen en om regelingen in de benen te zetten waarmee boeren hun bedrijf kunnen extensiveren, verplaatsen, of waarmee ze kunnen stoppen. Ook wil de regering weer innovatieregelingen instellen voor stalsystemen, en zorgen dat die innovaties geborgd worden.

Het kabinet gaat ook snel geld beschikbaar stellen aan provincies, als voorschot op de provinciale plannen. Die vragen daar al maanden om, omdat boeren bij hen aankloppen om opgekocht te worden of met plannen voor verduurzaming. Maar door gebrek aan fondsen en duidelijkheid moeten provincies die boeren telkens 'nee' verkopen.

„Met deze zaken willen we zo snel mogelijk aan de slag”, stelde de premier. „Daar zijn we het met het hele kabinet over eens, en dat raakt niet aan 2030 of 2035.”