Varkensupdate april 2018

Varkensupdate april 2018: internationale spanningen zorgen voor meer onzekerheid

Na een lichte daling van de varkensvleesproductie in 2017, verwacht de Rabobank dat de EU-productie in 2018 een nieuw recordniveau zal bereiken van circa 24 miljoen ton. Dit is een stijging van 2% ten opzichte van 2017. De Europese uitvoer van varkensvlees laat de eerste maanden van het jaar een dalende lijn zien. Het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China voegt een extra onzekerheid toe aan de EU-exportperspectieven. Deze situatie spiegelt ook door op de varkensprijs, die waarschijnlijk een sterkere volatiliteit zal laten zien, zoekend naar een nieuw evenwicht tussen vraag en aanbod.

Totaal aantal zeugen gegroeid

De totale EU28-varkensstapel is in 2017 met 2% gestegen tot 150 miljoen dieren (decembertelling). Het totale aantal zeugen liet een stijging van 1,4% zien, tot 12,2 miljoen. Niet alle landen laten een groei zien.

Duitsland werd voor het derde achtereenvolgende jaar geconfronteerd met een vermindering van het aantal zeugen. Door betere technische resultaten in de varkenshouderij en de biggeninvoer bleef het aantal slachtingen in Duitsland op een stabiel niveau.
In Spanje nam het aantal zeugen toe, maar vlakte de groeisnelheid af.
In Polen nam de zeugenstapel met bijna 6% toe. Deze toename kan worden verklaard door de goede winstgevendheid van de varkenshouderij in 2016 en 2017. De Rabobank verwacht dat deze ontwikkeling in Polen niet structureel is, omdat er bijvoorbeeld geen investeringen in de zeugenhouderij plaatsvinden.
Het hogere aantal zeugen in Denemarken (+1,9%) en Nederland (+4,6%) duidt op een hogere biggenproductie in 2018, waarvan het grootste deel hoogstwaarschijnlijk zal worden getransporteerd naar Duitsland, België, Polen en in mindere mate naar Italië. De laatste maanden liet biggenexport van Nederland naar Spanje weer een opleving zien (zie Figuur 1).

De Rabobank verwacht dat door de groei van de zeugenstapel in 2017 de vleesproductie de komende maanden weer gaat stijgen. In de eerste helft van het jaar tussen de 1,5% en 2%. In de tweede helft van het jaar verwacht de Rabobank dat de productie ruim 2% toeneemt ten opzichte van dezelfde periode in 2017. Op basis van de huidige marktinzichten is de verwachting dat 2018 een gemiddeld voerwinstjaar wordt voor de vleesvarkens en een licht bovengemiddeld voerwinstjaar voor de fokzeugen.

In 2017 bereikte het aantal slachtingen in Nederland 13,1 miljoen dieren, een daling van 1,5% ten opzichte van 2016. Door het hogere slachtgewicht heeft de productie hetzelfde niveau gehouden, namelijk 1,45 miljoen ton.

EU-verbruik blijft gemiddeld gezien stabiel
De individuele consumptiedaling, vooral geobserveerd in de westerse landen, wordt gecompenseerd door de totale bevolkingsgroei. Oost-Europese lidstaten, maar ook Spanje en Italië tonen wat optimisme dankzij de aantrekkende economische situatie. De hoge consumentenprijzen voor rundvlees zorgen voor een verschuiving van de vraag, naar voornamelijk pluimveevlees.

Moeilijke start internationale vleeshandel begin 2018

In 2017 bereikte de EU-uitvoer 3,7 miljoen ton vlees, vleeswaren en bijproducten. Dit is 8% minder dan in 2016. EU-exporteurs zijn voor 37% afhankelijk van de Chinese vraag. De eerste vijf bestemmingen, allen in Azië (China, Japan, Zuid Korea, Hong Kong en de Filippijnen), zijn verantwoordelijk voor 75% van de EU-export. Ongeveer de helft van de producten bestaat uit bijproducten. Tijdens het eerste kwartaal van 2018 bleef de EU-uitvoer naar China dalen. Belangrijke exportlanden zoals Japan en Zuid-Korea hebben dit in volume niet goedgemaakt.

Grafiek van het totaal aan Nederlandse biggen uitvoer, naar bestemmingen, in duizendtallen per week. — Figuur1: Totaal Nederlandse biggen uitvoer, naar bestemmingen, in duizendtallen per week.

China heeft groot aanbod varkensvlees

De invoer van China is dalend ten opzichte van vorig jaar. De Rabobank verwacht dat dit het gevolg is van een samenspel tussen lagere consumptie en een stijgend nationaal aanbod. Na bijna twee jaar van een gemiddeld goede rentabiliteit van de varkenshouderijen, is de varkensprijs de laatste maanden sterk gedaald. De nieuwe varkensintegraties beginnen nu volop in productie te komen. Ook hebben miljoenen kleine backyard farms hun productie opgevoerd. Door de prijsdaling van levende varkens kiezen veel van deze kleine producenten ervoor om varkens aan slachthuizen aan te bieden. Resultaat: het aanbod neemt tijdelijk sterk toe.

Handelsconflict VS en China treft sector

De spanning rondom het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China is sinds maart geleidelijk toegenomen. Na de metaalhandel treft het handelsconflict nu ook een groot aantal agrarische producten, waaronder varkensvlees en sojabonen. Sinds april hanteert China extra invoerbelastingen van 25% voor varkensvleesproducten uit Amerika. Dezelfde taks zal op sojabonen worden toegepast. Dat Europese exporteurs hier hun voordeel uit kunnen halen lijkt vooralsnog gelimiteerd. Gezien het grote vleesaanbod in China blijft de invoer laag. Daar komt bovenop dat de invoerprijzen van sojabonen de voerprijs verhogen, en daarmee ook de kostprijs. Met de huidige vleesprijzen zijn ook de moderne varkenshouderijen niet rendabel.

China komende maanden geen exportbestemming voor VS

Door de aanhoudende productiegroei in de Verenigde Staten wordt de druk om te exporteren groter. Mexico is duidelijk dominant met ruim een derde van de totale US-export. Door het handelsconflict zal China de komende maanden geen exportbestemming zijn. Amerikaanse bedrijven zullen zich daardoor ook meer op andere Aziatische markten richten, wat prijzen mogelijk onder druk zet.

Grafiek van totaal Nederlandse uitvoer van varkensvlees en producten, naar bestemmingen, in productgewicht. — Figuur2 : Totaal Nederlandse uitvoer van varkensvlees en producten, naar bestemmingen, in productgewicht.

Een uitbraak van de Afrikaanse varkenspest zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor individuele bedrijven en ketenpartijen.

Grotere prijsschommelingen in het vooruitzicht

De in februari waargenomen prijsstijging van varkens werd in Duitsland geïnitieerd, voornamelijk als gevolg van een laag aanbod van slachtvarkens op de nationale markt. Andere EU-varkensproducenten volgden de beweging, waardoor de concurrentiepositie van EU-exporteurs op de internationale markt is verslechterd. Deze verslechterde positie wordt ook versterkt door de sterke euro. De Rabobank verwacht dat een positief effect, als gevolg van het handelsgeschil tussen de VS en China, voor de EU-export naar China beperkt is. Dit als gevolg van de zwakke importdynamiek van dit land. De komende maanden kan de grote onzekerheid op de wereldmarkt belangrijke prijsschommelingen veroorzaken. De Rabobank verwacht dat de lente, het beste seizoen voor interne Europese vraag, voor wat meer stabiliteit zal zorgen.

Ook de voerprijzen bevinden zich in een onzekere situatie. De weersomstandigheden in Argentinië eisen hun tol voor soja en maïs, als ook voor wintertarwe in de Verenigde Staten. De focus zal binnenkort verschuiven naar het weer in het Zwarte Zeegebied. In Noord-Amerika zullen de verwachtingen van de aanplantingen van soja en mais de markt beïnvloeden.

Update dreiging Afrikaanse varkenspest

Sinds het begin van het jaar zijn er meer dan 2000 nieuwe gevallen met de ziekte bij gekomen. Het overgrote deel in de Baltische staten en in het oosten van Polen, veelal bij wilde zwijnen. Roemenië heeft zich nu ook bij de besmette landen gevoegd, met drie varkensbedrijven. In Tsjechië kwamen er achttien nieuwe gevallen onder de wilde zwijnen bij. Denemarken zou een 70 km lange muur willen bouwen aan de grens met Duitsland om zo inloop van wilde zwijnen te voorkomen.

Hygiënemaatregelen
Een uitbraak van de Afrikaanse varkenspest (ASF) in Duitsland of Nederland zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor individuele bedrijven en ketenpartijen. Het is belangrijk dat transporteurs, varkenshouders en medewerkers zich strikt aan de hygiënemaatregelen houden. Echter, steeds duidelijker wordt dat het virus ook door mensen wordt vervoerd aan de hand van niet gekookte vleeswaren.

Jan Peter van Ferneij
Koen van Bergen