Uitgebreid maag- en darmonderzoek aan varkensslachtlijn

Jansen, dierenarts van Boehringer Ingelheim, had qua magen en darmen bijzonder snijmateriaal verzameld in de Boxtelse varkensslachterij. En die toonde en besprak hij. Over de functionele samenstelling van de maag zei hij het volgende: „De maagingang is slechts voor een klein oppervlak beschermd tegen de inwerking van zuren. Dat komt doordat dit deel geen slijmklieren bevat.” Hij maakte duidelijk en liet ook zien dat verkeerde voeding in een varkensmaag in zeer extreme gevallen voor afwijkingen zorgt met als uiteindelijk effect maagzweren, littekens daarvan en/of een deels afgesloten, stugge maagingang.

Structuur in voer

Jansen: „Verkeerde voeding heeft vaak met een verkeerde voerstructuur te maken en met de daarmee samenhangende verschillende pH’s in de delen van de varkensmaag. Het onderste deel heeft onder normale omstandigheden de laagste pH. Een lage pH elders leidt tot genoemde beschadigingen van het slijmvlies.” Jansen benadrukt: „Gelukkig zien we dit soort afwijkingen niet veel want door te sturen op gezondheid en structuur in het voer kun je de maaggezondheid verbeteren. Daar voorkom je dat varkens hieraan gaan lijden: de vertering van voedsel blijft optimaal en dat is gunstig voor de voeropname en daarmee de groei en de voederconversie.”

Littekenweefsel in magen

In de voerstructuur zit ook een dilemma: (te) fijn gemalen geeft weliswaar voedingsproblemen, maar is gezien de betere vertering ook weer duurzamer met een hogere groei en een lagere voederconversie. Naast de voerstructuur en het opnemen van voer (bij voorkeur geleidelijk), kunnen ook infecties en stress een rol spelen bij maagafwijkingen. Verschillende scores op maagafwijkingen worden genoteerd via het zogenoemde Dubroca-systeem. „Als je data aan de slachtlijn verzamelt moet je dat uniform doen om later ook vergelijkingen mogelijk te maken. De status van de eeltvorming bij de maagingang, aantasting van het maagslijmvlies en eventueel littekenweefsel spelen een grote rol in de beoordeling via dit systeem”, aldus Jansen.

Spoelwormen

Naast gezonde varkensdarmen lagen ook aangetaste -darmen op de snijtafel. „Spoelwormen worden in 1 tot 1,5 procent van de koppels aangetroffen”, vertelde Jansen terwijl hij een aangetaste darm toonde. „Levers herstellen van spoelworminfecties, je blijft de witte plekken die de larven maakten echter wel zien. Darmen herstellen absoluut niet van de volwassen wormen. De slijmvlieslaag wordt door deze parasieten aangetast en de darmen zijn niet meer geschikt voor verwerking. Juist en correct ontwormen is dus al heel belangrijk.” Uiteindelijk zorgt dit soort parasieten voor een mindere vertering van het voer en voor de daarmee gepaard gaande vermindering van de bedrijfsresultaten op de varkenshouderij. Maar, ‘bakken vol wriemelende wormen’ zoals die nog steeds in darmen worden aangetroffen, gaan uiteindelijk ook ten koste van de efficiëntie aan de slachtlijn.

Een opsteker hierbij is dat de Nederlandse varkenshouders consequenter en gemotiveerder bezig zijn met (spoel)wormbestrijding dan hun Belgische collega’s.

Mycoplasma

„Mycoplasma”, zo zegt Jansen „opent de poort naar vele andere ziekten en de aanpak daarvan is lonend.” De infectie tast het trilhaarepitheel in de luchtwegen aan; essentieel in de afweer tegen longziekten. Dat is ook een van de redenen waarom men zegt dat Mycoplasma andere ziekteverwekkers, zoals APP en Circo, ‘helpt’. „Letsels van Mycoplasma in de long tref je hoofzakelijk in de bovenste delen aan. Dat komt door een lage penetratiesnelheid. Een goed vaccinatieprotocol bij de biggen helpt, maar aandacht voor de zeugen is ook van belang. Tot en met de derde worp is er risico op ziekteoverdracht. Een goed vaccinatieschema van de zeugen - te beginnen in de opfok - is dan ook nodig.”

Erfbetreders

Slachtlijnonderzoek van koppels vleesvarkens blijkt zeer bruikbaar voor verschillende erfbetreders. Het bewijst zich als een goed hulpmiddel om te analyseren in hoeverre medische handelingen effect hebben tegen ziekten en parasieten. Dat bleek tijdens de Agrivaknet-bijeenkomst over slachtlijninformatie in Boxtel. De data zeggen ook iets over het dierwelzijn.